падда́ць, -а́м, -асі́, -а́сць; -адзі́м, -асце́, -аду́ць; -а́ў, -ала́, -ло́, -лі́; -а́й; -а́ны; зак.
1. што. Дапамагчы падняць што-н. (звычайна на спіну, плечы).
П. мех на плечы.
2. што. Падкінуць уверх ударам.
П. мяч.
3. што. У некаторых гульнях: падставіць праціўніку (разм.).
П. шашку.
4. Многа выпіць спіртнога (разм.).
Учора так паддалі, што і сёння ўваччу цёмна.
5. чаго. Узмацніць, павялічыць (разм.).
П. пары (у лазні). П. жару каму-н. (перан.: узбудзіць у кім-н. энергію, прымусіць дзейнічаць актыўна).
6. каму. Ударыць каго-н. (разм.).
|| незак. паддава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць; -дава́й.
|| наз. падда́ча, -ы, ж. (да 1, 2, 3 і 5 знач.) і паддава́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падда́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
падда́м |
паддадзі́м |
| 2-я ас. |
паддасі́ |
паддасце́ |
| 3-я ас. |
падда́сць |
паддаду́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
падда́ў |
паддалі́ |
| ж. |
паддала́ |
| н. |
паддало́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
падда́й |
падда́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
падда́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
падда́ць сов., в разн. знач. подда́ть;
п. мяч раке́ткай — подда́ть мяч раке́ткой;
п. мех на пле́чы — подда́ть мешо́к на́ спину;
◊ п. па́ры — подда́ть жа́ру
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падда́ць, ‑дам, ‑дасі, ‑дасць; ‑дадзім, ‑дасце, ‑дадуць; зак.
1. каго-што. Дапамагчы падняць што‑н. (часцей за ўсё на спіну, плечы). Варанецкі выцягнуў ношку асакі з балота, паддаў яе жанчыне на плечы. Дуброўскі. Крыху супакоіўшыся, Зося папрасіла, каб я паддаў ёй на плечы мяшок. Бажко.
2. што. Ударам, штуршком знізу падкінуць. Паддаць мяч. □ Паддаўшы плячом аўтамат, камбат нялёгка ўздыхнуў і пайшоў па гразі даганяць калону. Быкаў. Сашка прайшоў да шалаша, каля ўваходу паддаў нагой кімсьці кінуты агрызак яблыка. Ракітны. // чым. Зрабіць рэзкі рух якой‑н. часткай цела (пра жывёл). Конь паддаў задам.
3. каму. Разм. Стукнуць каго‑н. (звычайна ўдарам знізу ўверх). А я, нібы не чуючы.. [хлопцаў], зацмокаў, паддаў Буланчыку пяткамі пад бакі. Ляўданскі. [Трэзор] За вуха ўхапіў Свінню, Казёл паддаў ёй ззаду І выперлі нягодніцу на двор. Корбан.
4. чаго. Павялічыць сілу, напружанасць, хуткасць чаго‑н. Паддаць пары. Паддаць газу. Паддаць агню. □ Гудок на фабрыцы прымусіў .. [Зыдора] паддаць ходу. Чорны. // перан. Зрабіць мацнейшым якое‑н. пачуццё, адчуванне, жаданне і пад. Паддаць сілы. Паддаць злосці. Паддаць рашучасці. □ Абнадзеіў настаўнік Сцёпку, ахвоты да навукі паддаў. Колас.
5. што. Разм. У некаторых гульнях — спецыяльна аддаць праціўніку (шашку, карту і пад.). Паддаць шашку. Паддаць карту.
•••
Паддаць жару — а) узбудзіць энергію, зрабіць больш жвавым; б) падбухторыць, садзейнічаць узмацненню якіх‑н. дзеянняў, пачуццяў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надда́ть сов., прост. надда́ць, падда́ць; (прибавить) прыба́віць, дада́ць;
надда́ть па́ру надда́ць (падда́ць) па́ры;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паддава́ць, ‑даю, ‑даеш, ‑дае; ‑даём, ‑даяце.
Незак. да паддаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паддава́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. паддаваць — паддаць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паддава́ць несов., в разн. знач. поддава́ть; см. падда́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
подда́ть сов., в разн. знач. падда́ць; см. поддава́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падда́ча, ‑ы, ж.
Дзеянне паводле дзеясл. паддаць (у 1, 2, 4 і 5 знач.) і паддацца (у 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)