падабра́цца, падбяру́ся, падбярэ́шся, падбярэ́цца; падбяро́мся, падбераце́ся, падбяру́цца; падбяры́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Скласціся, утварыцца.
Падабраліся добрыя работнікі.
2. Непрыметна падысці.
П. да акопаў праціўніка.
|| незак. падбіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падабра́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
падбяру́ся |
падбяро́мся |
| 2-я ас. |
падбярэ́шся |
падбераце́ся |
| 3-я ас. |
падбярэ́цца |
падбяру́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
падабра́ўся |
падабра́ліся |
| ж. |
падабра́лася |
| н. |
падабра́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
падбяры́ся |
падбяры́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
падабра́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
падабра́цца сов.
1. подобра́ться;
~ра́ліся до́брыя рабо́тнікі — подобра́лись хоро́шие рабо́тники;
2. (незаметно подойти) подобра́ться; подкра́сться;
п. да ако́паў праці́ўніка — подобра́ться (подкра́сться) к око́пам проти́вника
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падабра́цца, падбяруся, падбярэшся, падбярэцца; падбяромся, падберацеся; зак.
1. Аб’яднацца на аснове нейкіх падобных адзнак; утварыцца шляхам падбору. Падабраўся калектыў. Падабралася добрая бібліятэка. □ Добрае, дружнае звяно падабралася ў Грышы. Пальчэўскі.
2. Падлезці пад што‑н. Сабака падняў галаву, прыслухаўся і пачаў пысай шукаць гаспадаровага твару. Але твару ён не знайшоў, не мог падабрацца галавой пад кажух. Галавач. Рахманыя вочы востра звузіліся. Пульхная ніжняя губа падабралася пад верхнія зубы. Караткевіч.
3. да каго-чаго і без дап. Непрыкметна наблізіцца, падкрасціся. Дзед непрыкметна падабраўся кустамі да карнікаў і, высока ўзмахнуўшы дубінай, аглушыў аднаго ў зялёнай касцы. Шчарбатаў. Удваіх і падабрацца да чыгункі лягчэй і ўцячы можна непрыкметна. Новікаў.
4. перан. Разм. Дасягнуць нейкага пункта, узроўню. Хата падабралася пад вокны, і Птах употай цешыцца ёю. Навуменка.
5. Разм. З насцярогай напружыцца, сабрацца. Спачатку .. [Вера] не заўважыла Раміра, адчула толькі востры, пранізлівы позірк чужых вачэй. Уся падабралася. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падбіра́цца гл. падабрацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падбіра́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да падабрацца.
2. Зал. да падбіраць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
подобра́ться
1. (составиться, образоваться) падабра́цца;
2. (подкрасться) разг. падкра́сціся;
3. (залезть, забраться под что-л.) разг. падабра́цца, падле́зці;
4. (принять более строгий, подтянутый вид) разг. падцягну́цца;
5. (сжаться, съёжиться) разг. сагну́цца, ску́рчыцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падбіра́цца несов.
1. подбира́ться;
2. (незаметно подходить) подбира́ться; подкра́дываться;
1, 2 см. падабра́цца;
3. страд. подбира́ться, поднима́ться; поджима́ться; подмина́ться; см. падбіра́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падра́жнівацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм.
1. Дражніцца час ад часу. То той, то другі з гасцей стараліся памагчы настаўніцы ўзяць за вуха непакорлівага, але ён вылузваўся, уцякаў і падражніваўся: — Кароткія ў вас рукі. Колас.
2. Даваць падставу каму‑н. спадзявацца на што‑н. [Рымша:] — Ён, мусіць, толькі з ёю падражніваецца, а сам цэліць да Загароўскай падабрацца... Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падбо́р, ‑у і ‑а, м.
1. ‑у. Дзеянне паводле дзеясл. падабраць (у 1, 5 знач.) і падабрацца (у 1 знач.). // У жывёлагадоўлі і раслінаводстве — адбор для спарвання і скрыжавання з мэтай атрымання лепшага патомства. Падбор раслін. Падбор асобін. Штучны падбор.
2. ‑у. Тое, што падабрана; набор. Падбор кніг у асабістай бібліятэцы. Падбор кветак у букеце. // Спалучэнне (фарбаў). Марына Паўлаўна тлумачыла дзецям, якія кветкі дзе трэба садзіць, каб тады, калі яны зацвітуць, быў прыгожы падбор фарбаў... Васілевіч.
3. ‑а. Уст. Абцас, зроблены з кавалкаў скуры. [Ніна] надзела туфелькі на высокіх падборах, адышла ад люстра і азірнулася. Лобан.
•••
У падбор — падрад, у адзін радок, без абзаца.
(Як) на падбор — аб кім‑, чым‑н. аднолькавым па выгляду, якасці і пад. Пасыпаліся арэхі, буйныя, поўныя, усе як на падбор. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)