пагаво́рваць, -аю, -аеш, -ае; незак., аб кім-чым, пра каго-што і са злуч. «што».
Час ад часу ўзнаўляць размовы пра што-н., абмяркоўваючы што-н., перадаючы якія-н. чуткі.
Пагаворваюць аб яго ад’ездзе (пра яго ад’езд) або што ён ад’язджае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пагаво́рваць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пагаво́рваю |
пагаво́рваем |
| 2-я ас. |
пагаво́рваеш |
пагаво́рваеце |
| 3-я ас. |
пагаво́рвае |
пагаво́рваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пагаво́рваў |
пагаво́рвалі |
| ж. |
пагаво́рвала |
| н. |
пагаво́рвала |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
пагаво́рваючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пагаво́рваць несов. погова́ривать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пагаво́рваць і пагава́рваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Гаварыць аб чым‑н. час ад часу або з некаторага часу. Тут усе пагаворваюць аб салігорскім народным тэатры. Кулакоўскі. Шмат хто з калгаснікаў, у якіх хаты старыя, сталі пагаварваць адносна пабудовы камяніц. Гурскі. // Перадаваць чуткі. У раёне пачалі пагаворваць пра з’яўленне банды. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ба́йкаць
‘пагаворваць што-небудзь і без прамога дапаўнення; закалыхваць дзіця над калыскай (байкаць дзіця)’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ба́йкаю |
ба́йкаем |
| 2-я ас. |
ба́йкаеш |
ба́йкаеце |
| 3-я ас. |
ба́йкае |
ба́йкаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ба́йкаў |
ба́йкалі |
| ж. |
ба́йкала |
| н. |
ба́йкала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
ба́йкай |
ба́йкайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
ба́йкаючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
погова́ривать несов., разг. пагаво́рваць; (говорить) гавары́ць, каза́ць;
погова́ривают об отъе́зде пагаво́рваюць аб ад’е́здзе;
погова́ривают, что… пагаво́рваюць (гаво́раць, ка́жуць), што…
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ба́йкаць 1 ’укалыхваць, люляць’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб.), ’пагаворваць’ (Нас.). Рус. ба́йкать ’тс’. Утварэнне ад выклічніка бай‑бай, што азначае «ўкалыхванне дзяцей», і вядомага ва ўсіх усх.-слав. мовах (з тыповым у адвыклічнікавых утварэннях суфіксам ‑к). Ёль (IF, 57, 11) лічыць бай‑бай (як і англ. bye, bye ’тс’) гукапераймальным. Аднак не выключаецца сувязь з слав. *bajati ’гаварыць’ (гл. ба́іць), параўн. Брандт, РОБ, 18, 28. Фасмер (1, 106, 140) дапускае абедзве магчымасці.
Ба́йкаць 2 ’гаварыць што-н., плявузгаць’ (Юрч.), ’пагаворваць’ (Гарэц., Нас.). Рус. ба́йкать ’тс’. Утварэнне суфіксам ‑к‑ (частым у эмацыянальных дзеясловах) ад *bajati ’гаварыць’ (гл. ба́іць). Суфікс ‑к‑ у слав. мовах меў значэнне фарманта дэмінутыўнасці ў дзеясловах (захаваўся як прадуктыўны, напр., у зах. гаворках укр. мовы, у зах. і паўд.-слав. мовах). З апошняй літ-ры гл. Чарнецкі, Мовознавство, 1970, 5, 42–48.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)