павіту́ха¹, -і, ДМ -ту́се, мн. -і, -ту́х, ж. (уст.).
Жанчына, якая дапамагае пры родах.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
павіту́ха
‘расліна’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
павіту́ха |
| Р. |
павіту́хі |
| Д. |
павіту́се |
| В. |
павіту́ху |
| Т. |
павіту́хай
павіту́хаю |
| М. |
павіту́се |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
павіту́ха², -і, ДМ -ту́се, ж.
Пустазелле сямейства павітухавых, сцябло якога абвіваецца вакол іншых раслін і высмоктвае з іх сокі.
|| прым. павіту́хавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
павіту́ха
‘павівальная бабка’
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
павіту́ха |
павіту́хі |
| Р. |
павіту́хі |
павіту́х |
| Д. |
павіту́се |
павіту́хам |
| В. |
павіту́ху |
павіту́х |
| Т. |
павіту́хай
павіту́хаю |
павіту́хамі |
| М. |
павіту́се |
павіту́хах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
павіту́ха I ж., уст. повива́льная ба́бка, повиту́ха
павіту́ха II ж., бот. повили́ка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
павіту́ха 1, ‑і, ДМ ‑тусе, ж.
Уст. Жанчына, якая дапамагае пры родах. [Сарокін] кінуўся ў дзверы і, не звяртаючы ўвагі на павітуху, якая сярдзіта махала на яго рукамі, прайшоў да жонкі. Данілевіч.
павіту́ха 2, ‑і, ДМ ‑тусе, ж.
Пустазелле сямейства павітухавых, сцябло якога абвіваецца вакол іншых раслін і высмоктвае з іх сокі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Павіту́ха 1 ’жанчына, якая дапамагае пры родах’ (ТСБМ, Шат., Сл. Брэс.). Рус. повиту́ха, укр. повиту́ха, польск. дыял. powitucha ’тс’. Усходнеславянскае (польск., мабыць, з беларускай). Ад павіць з суф. ‑ucha. Старажытнасць словаўтварэння (параўн. SP, 1, 75) сведчыць калі не аб праславянскім, то аб дастаткова старым паходжанні слова. Параўн. таксама Фасмер, 3, 294.
Павіту́ха 2 ’пустазелле сямейства павітухавых’ (ТСБМ), ’фасоля, якая ўецца’ (Жд. 2). Рус. повиту́ха ’павітуха, бярозка’. Да павіць < віць з суф. ‑уха (гл. Мяркулава, Очерки, 107 і наст.).
Павіту́ха 3 ’вясёлка’ (Сл. Брэс.). Адзінкавая рэгіянальная назва вясёлкі. Бясспрэчна, утворана ад павіты < павіць з суф. ‑уха (параўн. іншыя назвы вясёлкі: весялуха, мецʼелуха, парадуха і г. д. — гл. Талстой, ОЛА, 974, 29 і наст.), але матывацыю назвы вызначыць цяжка. Магчыма, гэта метафара да павітуха 2, таму што вясёлка «лезе, караскаецца па небу»; не выключана, што семантыка гэтай лексемы асноўвалася і на ўяўленні аб нечым звітым, мнагаслойным. Аддаленай семантычнай паралеллю тут магла б служыць лексема пояс з рознымі вызначэннямі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
повива́льный уст. спавіва́льны;
повива́льная ба́бка павіту́ха, ба́бка-павіту́ха;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
повили́ка ж., бот. павіту́ха, -хі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
повиту́ха уст., обл. павіту́ха, -хі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)