няўця́м
прыслоўе
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| няўця́м |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
няўця́м, безас., у знач. вык., каму і з інф. (разм.).
Незразумела; не прыйшло ў галаву.
А мне і н. запытаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
няўця́м нареч., в знач. сказ., разг. невдомёк
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
няўця́м, безас. у знач. вык.
Разм. Незразумела; не прыйшло ў галаву. Якая ж дарога ў яго за плячыма, Якія заслугі — самому няўцям. Гілевіч. Яму было зусім няўцям, Што чалавек вышэй за горы. Свірка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Няўця́м (ніўцям) ’незразумела, не ў галаве’ (Сл. ПЗБ, КСП), неўцямкі́ ’тс’ (ТС), сюды ж няўцямна ’бессэнсоўна’ (Сцяшк. Сл.), неўпрыцям (не въ прицямъ) ’незаўважальна; не прыпамінаецца’ (Нас.). Да уця́міць, ця́міць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
неўздага́д, безас., у знач. вык. (разм.).
Не здагадацца, не зразумець; няўцям.
Яго словы мне былі н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
невдомёк нареч., в знач. сказ., разг. няўця́м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Барздэ́ (прысл.) ’няўцям’ (Клім.: Мыні й барздэ́, шо Ко́ля там міг бы бу́ты). Не вельмі яснае слова. Марыць, першапачаткова абазначала ’хутчэй’ і звязана з бардзе́й, барздзе́й, барджэ́й, баржджэ́й ’хутчэй’ (ад бо́рзды ’хуткі’, бо́рзда ’хутка’). Значэнне ’няўцям’ магло развіцца, напр., з такіх сказаў: Яму няўцям, а мне барзджэ́й (няўцям). Але паколькі ў гэтай палескай гаворцы оканне, то зыходзіць трэба з *барздэ(й) ад польск. барзо, бардзо ’вельмі’ (bardzo, barzo, гл. пад ба́рзо).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ненапа́мкі (нінапамкі) ’няўцям’ (Сцяц.). Гл. панамкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Неўпрыця́м ’невядома, няўцям’ (Сцяшк., Варл.), неўпрыцямку ’не ў памяці’ (бешан., Нар. сл.). Гл. цяміць, параўн. неўцямкі ’тс’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)