няме́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. Станавіцца нямым, траціць здольнасць гаварыць.

2. перан. Змаўкаць, застываць у маўчанні.

Н. ад захаплення.

3. перан. Траціць адчувальнасць; рабіцца нерухомым.

Ногі нямеюць ад холаду.

|| зак. аняме́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і заняме́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

няме́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. няме́ю няме́ем
2-я ас. няме́еш няме́еце
3-я ас. няме́е няме́юць
Прошлы час
м. няме́ў няме́лі
ж. няме́ла
н. няме́ла
Дзеепрыслоўе
цяп. час няме́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

няме́ць несов.

1. (становиться немым) неме́ть;

2. (становиться неподвижным, нечувствительным) неме́ть, цепене́ть; (о звуках — ещё) умолка́ть, затиха́ть;

н. ад жа́ху — неме́ть (цепене́ть) от у́жаса;

няме́юць на маро́зе но́гі — неме́ют (цепене́ют) на моро́зе но́ги

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

няме́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

1. Станавіцца нямым, траціць здольнасць гаварыць. // перан. Змаўкаць, застываць у маўчанні. Калі бярэцца на цвет чаромха,.. — падае голас салавей. Ён ажывае ўвечары, ён нямее днём. Пташнікаў. Пазіраючы на паравозы, слухаючы свісткі,.. [Чарняхоўскі] нямеў ад захаплення. Мележ.

2. перан. Траціць адчувальнасць (ад холаду, стомы і пад.). Нямеюць, заходзяцца на марозе ногі. Лынькоў. [Скрынкі] уразаюцца ў плечы, паднятыя ўверх рукі нямеюць. Новікаў. // Рабіцца нерухомым, сціхаць. Вецер нямее, хмар не відаць. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аняме́ць гл. нямець.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заняме́ць гл. нямець.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зняме́ць гл. нямець.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крэ́пнуць, -ну, -неш, -не; крэп, крэ́пла; -ні; незак. (разм.).

Дранцвець, нямець ад холаду.

Рукі крэпнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

онемева́ть несов.

1. (становиться немым) няме́ць;

2. (терять чувствительность) няме́ць, дранцве́ць, шэ́рхнуць; (затекать) зацяка́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

неме́ть несов.

1. няме́ць;

2. (терять чувствительность) няме́ць, дранцве́ць, шэ́рхнуць; (затекать) зацяка́ць; (застывать) стыць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)