нядо́брае сущ. недо́брое

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Нядо́брае ’нечысць, нячысцікі’ (Мат. Гом.), параўн. укр. недобрий ’чорт’. Табуізаваная назва, створаная з мэтай засцярогі; параўн. нячы́сты ’тс’. Сюды ж нядо́брыцца ’нездаровіцца, нядужыцца’ (жлоб., Жыв. сл.). Гл. добры, параўн. у прамым значэнні нядо́бра ’няўдобіца’ (Сл. ЦРБ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

нядо́бры

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. нядо́бры нядо́брая нядо́брае нядо́брыя
Р. нядо́брага нядо́брай
нядо́брае		 нядо́брага нядо́брых
Д. нядо́браму нядо́брай нядо́браму нядо́брым
В. нядо́бры (неадуш.)
нядо́брага (адуш.)		 нядо́брую нядо́брае нядо́брыя (неадуш.)
нядо́брых (адуш.)
Т. нядо́брым нядо́брай
нядо́браю		 нядо́брым нядо́брымі
М. нядо́брым нядо́брай нядо́брым нядо́брых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

недо́брое сущ. нядо́брае, -рага ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ціпу́н, -а́, м.

Хвароба птушак — храсткаваты нараст на канцы языка.

◊

Ціпун на язык каму — нядобрае пажаданне таму, хто сказаў што-н. непажаданае, непрыемнае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зламы́сны, -ая, -ае.

1. Які мае на мэце злы намер, што-н. нядобрае.

З. чалавек.

2. Які заключае ў сабе злы намер; злачынны (уст.).

З. ўчынак.

|| наз. зламы́снасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Ко́яцца ’здзекавацца’ (Сл. паўн.-зах., Сцяшк.). Укр. коїти ’рабіць штосьці нядобрае’, коїтися ’адбывацца (пра штосьці нядобрае)’, польск. koić się ’тс’. Магчыма, да чын (гл.) (ЕСУМ, 2, 501–502).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

западо́зрыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.

1. каго (што) у чым. Пачаць падазраваць у чым-н. заганным.

З. каго-н. у падслухоўванні.

2. што. Пачаць дапускаць існаванне чаго-н. непажаданага.

З. нядобрае.

|| незак. западо́зрываць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

панталы́к, -у, м. (разм.).

У выразах: збіцца з панталыку —

1) збянтэжыцца, зблытацца, страціць разуменне;

2) пачаць весці няправільны спосаб жыцця;

збіць з панталыку —

1) выклікаць замяшанне, заблытаць;

2) прымусіць адступіць ад правільных думак, меркаванняў; штурхнуць на што-н. нядобрае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дрэнь, -і, ж. (разм.).

1. зб. Розныя непрыгодныя рэчы, хлам.

Поўныя кішэні ўсякай дрэні.

2. Што-н. нядобрае, непрыемнае.

Усю ноч нейкая д. снілася.

3. у знач. вык. Пра каго-, што-н. кепскае, нікчэмнае.

Надвор’е — д.

Токар з яго — д.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)