но́ва

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
но́ва наве́й найнаве́й

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

По́рта-Но́ва

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, нескланяльны

адз.
Н. По́рта-Но́ва
Р. По́рта-Но́ва
Д. По́рта-Но́ва
В. По́рта-Но́ва
Т. По́рта-Но́ва
М. По́рта-Но́ва

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

нава... (гл. нова...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужыв. замест «нова...», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр.: навагодні, навамодны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нова... (а таксама кава...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам: 1) не старажытны, напрыклад: новагрэчаскі, новалацінскі, новазаветны; 2) упершыню, нядаўна, напрыклад: новапабудаваны, нованароджаны, нованаселены.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нова... (а таксама нава...).

Першая састаўная частка складаных слоў у знач.:

1) новы (у 1 знач.), які ўпершыню з’явіўся, напр.: новазаведзены, новаўтварэнне;

2) які адносіцца да новых месц, да новага месца, напр.: новаадкрывальнік, новапасяленец;

3) не старажытны (у 1 знач.), напр., новаеўрапейскі;

4) які толькі што пачынае што-н., прыступае да чаго-н.; які з’яўляецца навічком, напр.: нованароджаны, новапрызначаны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нава... (гл. нова...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «нова...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: навагодні, навамодны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каршуно́ў ко́ршунов, ко́ршуна;

~но́ва гняздо́ — гнездо́ ко́ршуна

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Порт-Но́во г. Порт-Но́ва нескл., м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

барано́ў, ‑нова.

Які належыць бараду. Бараноў рог. □ Аднойчы.. [Люся] дапамагала маці на кухні абіраць бульбу і са страхам пазірала, як Амархан абгрызаў баранову лапатку. Даніленка.

•••

Сагнуць (скруціць) у бараноў рог гл. сагнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Стаме́ска ‘сталярская прылада з пляскатым тонкім долатам’ (ТСБМ, Сцяшк., Бяльк.), стама́йза ‘тс’ (Сл. Брэс.), штама́йза ‘тс’ (Скарбы). Рус. стаме́ска, стаме́зка ‘тс’. Запазычанне з н.-ням. stemmîzṇ або нова-в.-ням. Stemmeisen ‘долата’; гл. Фасмер, 3, 744 з літ-рай. Для стаме́ска магчыма рускае пасрэдніцтва; стама́йза, штамайза, відаць, непасрэдна з нова-в.-ням.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)