непакры́ты
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
непакры́ты |
непакры́тая |
непакры́тае |
непакры́тыя |
| Р. |
непакры́тага |
непакры́тай
непакры́тае |
непакры́тага |
непакры́тых |
| Д. |
непакры́таму |
непакры́тай |
непакры́таму |
непакры́тым |
| В. |
непакры́ты (неадуш.)
непакры́тага (адуш.) |
непакры́тую |
непакры́тае |
непакры́тыя (неадуш.)
непакры́тых (адуш.) |
| Т. |
непакры́тым |
непакры́тай
непакры́таю |
непакры́тым |
непакры́тымі |
| М. |
непакры́тым |
непакры́тай |
непакры́тым |
непакры́тых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
непакры́ты
дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
непакры́ты |
непакры́тая |
непакры́тае |
непакры́тыя |
| Р. |
непакры́тага |
непакры́тай
непакры́тае |
непакры́тага |
непакры́тых |
| Д. |
непакры́таму |
непакры́тай |
непакры́таму |
непакры́тым |
| В. |
непакры́ты (неадуш.)
непакры́тага (адуш.) |
непакры́тую |
непакры́тае |
непакры́тыя (неадуш.)
непакры́тых (адуш.) |
| Т. |
непакры́тым |
непакры́тай
непакры́таю |
непакры́тым |
непакры́тымі |
| М. |
непакры́тым |
непакры́тай |
непакры́тым |
непакры́тых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
непакры́ты, ‑ая, ‑ае.
Без галаўнога ўбору. [Лясніцкі] дзесьці пакінуў шапку і ішоў з непакрытаю галавою. Шамякін. Ціхі вецер развяваў непакрытыя валасы Аксінні. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непокры́тый (незакрытый) ненакры́ты; непакры́ты; (некрытый) някры́ты;
непокры́тый стака́н ненакры́тая шкля́нка;
непокры́тая голова́ непакры́тая галава́;
непокры́тая изба́ някры́тая ха́та.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Галашча́чка ’непакрытая карова’ (Сцяц.). Няяснае слова. Сувязь з голы, здаецца, бясспрэчная, але словаўтварэнне вытлумачыць цяжка. Магчыма, складанае слова. Можна асцярожна ставіць пытанне: ці няма тут нейкай сувязі са словам галашчок (гл.)? У аснове такога называння мог ляжаць метафарычны перанос значэння ’непакрыты’: ’непакрытая (снегам) зямля (і таму замёрзлая)’ → ’непакрытая карова’ (гл. меркаванні адносна першаснай семантыкі слова галашчок).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
обнажённый
1. аго́лены, го́лы, непакры́ты; вы́няты;
обнажённый бе́рег аго́лены бе́раг;
с обнажённой голово́й з го́лай (непакры́тай) галаво́й;
обнажённая ша́шка вы́нятая ша́шка;
2. перен. непрыкры́ты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Галашчо́к ’моцны мароз’ (Шат., Яшкін), таксама ’замёрзлая зямля без снегу’ (Шатал.), ’першы лёд на балоце, на рацэ’, ’мёрзлыя рунныя палі, груд з азімымі пасевамі’, ’адкрытае месца, узгорак, дзе вецер здзімае снег; гальнае замёрзлае балота’ (гл. у Яшкіна, там і геаграфія слова). Сустракаецца і форма галашчо́ка (Яшкін). Аналагічныя словы ёсць у іншых усх.-слав. мовах. Параўн. рус. голоще́к ’галалёдзіца; чысты тонкі лёд без снегу’, укр. голощі́к, голощо́к ’галалёдзіца; лёд, непакрыты снегам’. Можна меркаваць, што ў аснове назвы ляжыць вобраз: ’голыя, замёрзлыя шчокі’, ’шчокі непакрытыя, таму замёрзлыя’. Усе іншыя значэнні другасныя, узніклі пры дапамозе метафарызацыі. Гэта асабліва адносіцца да розных назваў рэльефу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
трысце́н, ‑а, і трысце́нь, ‑я, м.
Прыбудова да хаты і пад. з трох сцен. На пясчаным узгорку, над самым краем балотца, што зарасло нізкім хвойнікам і алешнікам, стаіць непакрыты хлеў — трысцен: чацвёртая сцяна з жэрдак. Галавач. І сапраўды, крокаў праз якіх сотні паўтары мы выйшлі на палянку, на якой, нібы тулячыся да лесу, стаяў велікаваты, з трысценам, драўляны дом. Сабаленка. Збудаваў .. [Рыгор] на Наносах хаціну, падобную на лазню, прыстроіў з боку яе трысцен для каровы і пасадзіў сям’ю ў сваю хату. Чарнышэвіч. Гаспадар, прыбіраючы з акон гэблі, [долаты] і іншыя інструменты, апавядаў папу, як ён цэлы год быў заняты будоўляй трысценя і новага хл[я]ва. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)