нейтра́льны, -ая, -ае.
1. Які захоўвае нейтралітэт у адносінах да дзяржаў, што ваююць.
Нейтральная краіна.
2. перан. Які не становіцца на чый-н. бок (у палітычнай барацьбе, спрэчках і пад.).
Заняць нейтральную пазіцыю.
3. Які не дае ні шчолачнай, ні кіслай рэакцыі (спец.).
Н. раствор.
4. Які не нясе ні адмоўнага, ні дадатнага зараду (спец.).
Нейтрон з’яўляецца нейтральнай, незараджанай часціцай.
○
Нейтральная зона (паласа), нейтральныя воды — такія, на якіх, згодна з пагадненнем, не павінны весціся ваенныя дзеянні, размяшчацца ваенныя сілы.
|| наз. нейтра́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нейтра́льны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
нейтра́льны |
нейтра́льная |
нейтра́льнае |
нейтра́льныя |
| Р. |
нейтра́льнага |
нейтра́льнай нейтра́льнае |
нейтра́льнага |
нейтра́льных |
| Д. |
нейтра́льнаму |
нейтра́льнай |
нейтра́льнаму |
нейтра́льным |
| В. |
нейтра́льны (неадуш.) нейтра́льнага (адуш.) |
нейтра́льную |
нейтра́льнае |
нейтра́льныя (неадуш.) нейтра́льных (адуш.) |
| Т. |
нейтра́льным |
нейтра́льнай нейтра́льнаю |
нейтра́льным |
нейтра́льнымі |
| М. |
нейтра́льным |
нейтра́льнай |
нейтра́льным |
нейтра́льных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нейтра́льны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
нейтра́льны |
нейтра́льная |
нейтра́льнае |
нейтра́льныя |
| Р. |
нейтра́льнага |
нейтра́льнай нейтра́льнае |
нейтра́льнага |
нейтра́льных |
| Д. |
нейтра́льнаму |
нейтра́льнай |
нейтра́льнаму |
нейтра́льным |
| В. |
нейтра́льны (неадуш.) нейтра́льнага (адуш.) |
нейтра́льную |
нейтра́льнае |
нейтра́льныя (неадуш.) нейтра́льных (адуш.) |
| Т. |
нейтра́льным |
нейтра́льнай нейтра́льнаю |
нейтра́льным |
нейтра́льнымі |
| М. |
нейтра́льным |
нейтра́льнай |
нейтра́льным |
нейтра́льных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нейтра́льны в разн. знач. нейтра́льный;
~ная дзяржа́ва — нейтра́льное госуда́рство;
~ная зо́на — нейтра́льная зо́на;
н. раство́р — нейтра́льный раство́р;
~ныя часці́цы ядра́ а́тама — нейтра́льные части́цы ядра́ а́тома;
○ ~ная раўнава́га — физ. безразли́чно-усто́йчивое равнове́сие;
н. по́яс магні́та — физ. безразли́чный по́яс магни́та;
н. ток. — физ. нейтра́льный ток
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нейтра́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які захоўвае нейтралітэт у адносінах да ваюючых дзяржаў. Нейтральная краіна. // Які паводле міжнароднай дагаворанасці не можа быць тэатрам ваенных дзеянняў або месцам размяшчэння войск. Нейтральныя воды. Нейтральны порт. // Нікім не занятая прастора паміж двума ваюючымі бакамі. Наша вёска знаходзілася на нічыйнай зямлі, у нейтральнай паласе. Хадкевіч. Вагон мінае памежныя слупы, праходзіць вузкую паску нейтральнай зоны і ідзе пад драўлянай аркай. Галавач.
2. перан. Які не становіцца на чый‑н. бок (у палітычнай барацьбе, спрэчках і пад.). Заняць нейтральную пазіцыю ў спрэчках. Нейтральны наглядальнік. // Уласцівы для такога чалавека. Нейтральныя паводзіны.
3. Які не мае выразных адзнак (пра святло, колер і пад.). Святло ў Рэмбрандта ніколі не бывае рассеяным і нейтральным, яно заўсёды сканцэнтраванае, мэтанакіраванае. «Беларусь».
4. Спец. Які не дае ні шчолачнай, ні кіслай рэакцыі. Нейтральны раствор.
5. Спец. Які не нясе ні адмоўнага, ні дадатнага зараду. Нейтрон з’яўляецца нейтральнай, незараджанай часцінкай. «Маладосць».
[Ад лац. neuter — ні той, ні другі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
добразычлі́ва-нейтра́льны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
добразычлі́ва-нейтра́льны |
добразычлі́ва-нейтра́льная |
добразычлі́ва-нейтра́льнае |
добразычлі́ва-нейтра́льныя |
| Р. |
добразычлі́ва-нейтра́льнага |
добразычлі́ва-нейтра́льнай добразычлі́ва-нейтра́льнае |
добразычлі́ва-нейтра́льнага |
добразычлі́ва-нейтра́льных |
| Д. |
добразычлі́ва-нейтра́льнаму |
добразычлі́ва-нейтра́льнай |
добразычлі́ва-нейтра́льнаму |
добразычлі́ва-нейтра́льным |
| В. |
добразычлі́ва-нейтра́льны (неадуш.) добразычлі́ва-нейтра́льнага (адуш.) |
добразычлі́ва-нейтра́льную |
добразычлі́ва-нейтра́льнае |
добразычлі́ва-нейтра́льныя (неадуш.) добразычлі́ва-нейтра́льных (адуш.) |
| Т. |
добразычлі́ва-нейтра́льным |
добразычлі́ва-нейтра́льнай добразычлі́ва-нейтра́льнаю |
добразычлі́ва-нейтра́льным |
добразычлі́ва-нейтра́льнымі |
| М. |
добразычлі́ва-нейтра́льным |
добразычлі́ва-нейтра́льнай |
добразычлі́ва-нейтра́льным |
добразычлі́ва-нейтра́льных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нейтра́льный нейтра́льны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нейтра́льнасць ж., в разн. знач. нейтра́льность; см. нейтра́льны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
безразли́чный
1. (равнодушный) абыя́кавы;
2. (нейтральный) нейтра́льны;
безразли́чное равнове́сие физ. нейтра́льная раўнава́га;
безразли́чный по́яс магни́та физ. нейтра́льны по́яс магні́та.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нагляда́льнік, ‑а, м.
Той, хто наглядае што‑н., глядзіць на што‑н. Нейтральны наглядальнік. // Асоба, якой даручана наглядаць за кім‑, чым‑н. Ваенны наглядальнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)