недарэ́чы
прыслоўе
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| недарэ́чы |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
недарэ́чы.
1. прысл. Не ў час; не да месца.
Выступленне н.
2. у знач. вык. Не адпавядае абставінам.
Гэта паездка была н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
недарэ́чы нареч.
1. неуме́стно, некста́ти, не к ме́сту; невпопа́д;
2. неле́по, несура́зно, несообра́зно; бессмы́сленно; глу́по
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
недарэ́чы, прысл.
1. прысл. Не ў час, у непадыходзячы момант. Часамі аўтар недарэчы карыстаецца прыёмамі фельетона і памфлета. Кучар. // Не да месца; недарэчна. Недарэчы блішчала белая эмалевая дошчачка — «Не парушаць цішыні». Мележ.
2. у знач. вык. Не адпавядае абставінам. — Хопіць табе... — абарваў.. [Сокалава] Вачароў. — Жарты зараз недарэчы. Новікаў. Эх, недарэчы дзяжурства! Навокал ноч, насычаная падзеямі, а ты — як прывязаны. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неўпапа́д, прысл.
Недарэчы, не да месца.
Гаварыць н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазакасо́ўваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.
Закасаваць усё, многае.
П. недарэчы напісанае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
неуме́стно нареч. не да ме́сца; (некстати) недарэ́чы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
невпопа́д нареч. неўпапа́д; (некстати) недарэ́чы; (не к месту) не да ме́сца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Непадчу́жду (ніпадчу́жду) ’недарэчы, кепска, не на карысць’ (Бяльк.). Няясна; незвычайная фанетыка (спалучэнне жд < *dj?) прымушае бачыць у аснове ст.-слав. чюѫдъ, гл. чужы, аднак пры гэтым цяжка вытлумачыць семантыку.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Недашмыгі ’не да смаку, неадпаведна жаданню, нораву’ (Нас.). Са спалучэння *не да шмыгі, параўн. да шмыгі ’да твару, падыходзіць’, параўн. укр. не‑до‑шмиги, не‑до‑чмиги ’не падыходзіць, недаладу, недарэчы’. Гл. шмыга.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)