небе́сный

1. нябе́сны; (о цвете — ещё) нябе́сна-блакі́тны, блакі́тны;

небе́сная во́ля (власть, си́ла и т. п.) рел. нябе́сная во́ля (ула́да, сі́ла і да таго́ падо́бнае), во́ля (ула́да, сі́ла і да таго́ падо́бнае) Бо́жая;

небе́сная канцеля́рия уст. нябе́сная канцыля́рыя;

Цари́ца Небе́сная Цары́ца Нябе́сная;

небе́сные тела́ нябе́сныя це́лы;

небе́сный свод, см. небосво́д;

2. (восхитительный) чаро́ўны, цудо́ўны;

небе́сный гром, небе́сные гро́мы, небе́сный гнев (бич) рел. гнеў Бо́жы, кара Бо́жая, нябе́сная ка́ра;

Ца́рство (Ца́рствие) небе́сное уст. Ца́рства Нябе́снае;

Влады́ка (Оте́ц) небе́сный рел., высок. Улады́ка Нябе́сны;

ма́нна небе́сная ма́нна нябе́сная;

как пти́ца небе́сная як пту́шка нябе́сная.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нябе́сны в разн. знач. небе́сный;

~ная вышыня́ — небе́сная высота́;

н. ко́лернебе́сный цвет;

н. эква́тарнебе́сный эква́тор;

ца́рства ~нае — ца́рство небе́сное;

ма́нна ~ная — ма́нна небе́сная;

як пту́шка ~ная — как пти́ца небе́сная

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

эква́тор геогр., астр. эква́тар, -ра м.;

небе́сный эква́тор астр. нябе́сны эква́тар;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

эква́тар м., геогр., астр. эква́тор;

магні́тны э. — магни́тный эква́тор;

нябе́сны э.небе́сный эква́тор

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сводII м. (перекрытие) архит. скляпе́нне, -ння ср.;

небе́сный свод ку́пал не́ба, не́ба.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Назор ’нагляд’ (Дуж-Душ.), параўн. у т. зв. духоўнай песні: Ай сынку мой, сынку, царь небесный! / Да с ким мяне, деву, покидаешь? / Да кому ты назор святый оставляешь? (магіл., Шн. 2, 615). Ад наверыць ’назіраць’ (Бел. каз. эпас, 53). Рус. назор ’нагляд, дазор’, укр. назорити ’убачыць, заўважыць’; у іншых славянскіх мовах адпаведныя словы ад *zbreti ’глядзець’ маюць іншыя значэнні (чэш. názor ’погляд, думка’, серб.-харв. назор ’думка, погляд’, ’увага’ і пад.), што, відаць, сведчыць аб незалежным характары іх развіцця. Гл. зорыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

блакі́тны голубо́й; лазу́рный, лазо́ревый, небе́сный;

~ная кроў — голуба́я кровь;

~нае па́ліва — голубо́е то́пливо;

б. экра́н — голубо́й экра́н;

б. ву́галь — голубо́й у́голь; б. аге́ньчык голубо́й огонёк

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)