наця́жка, -і, ДМ -жцы, ж.
1. гл. нацягнуць.
2. Неправамернае дапушчэнне чаго-н.
Паставіць ацэнку з нацяжкай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наця́жка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
наця́жка |
наця́жкі |
| Р. |
наця́жкі |
наця́жак |
| Д. |
наця́жцы |
наця́жкам |
| В. |
наця́жку |
наця́жкі |
| Т. |
наця́жкай
наця́жкаю |
наця́жкамі |
| М. |
наця́жцы |
наця́жках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
наця́жка ж. натя́жка;
н. у до́вадах — натя́жка в доказа́тельствах
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наця́жка, ‑і, ДМ ‑жцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. нацягнуць (у 1 знач.) і стан паводле дзеясл. нацягнуцца (у 1 знач.).
2. Неправамернае дапушчэнне чаго‑н. У .. рабоце сустракаюцца часамі нацяжкі, надуманыя паралелі. Івашын. Алесь пацяшае.. [маці], часамі з горкай нацяжкай, што Толя напэўна жывы — ён ваюе і прыйдзе. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Наця́жка ’адзежына, якая надзяваецца паверх на кажух або іншую верхнюю вопратку; бяльмо на веку’ (ТС). Ад нацяга́ць, гл. цягаць, цягну́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нацягну́ць, -цягну́, -ця́гнеш, -ця́гне; -цягні́; -ця́гнуты; зак.
1. што. Расцягваючы, зрабіць тугім, напяць (або туга прымацаваць).
Н. трос.
2. што. Адзець (абуць) што-н. з цяжкасцю; накрыцца, нацягнуўшы на сябе што-н.
Н. боты.
Н. коўдру.
3. чаго. Прыцягнуць, прынесці ў якой-н. колькасці.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Настояцца; заварыцца.
Лякарства нацягнула ўжо.
5. перан., што і без дап. Давесці што-н. да нормы, да пэўнай ступені (пра выпрацоўку, выдаткі і пад.); завысіць што-н. (адзнаку, паказчык і пад.; разм.).
Н. ацэнку.
6. пераважна безас., чаго і без дап. Нагнаць ветрам; закрыць, завалачы чым-н. (разм.).
Нацягнула дыму ў хату.
|| незак. наця́гваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. наця́гванне, -я, н. (да 1, 3 і 5 знач.), наця́жка, -і, ДМ -жцы, ж. (да 1 знач.) і нацяжэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Паця́жка ’паленца’ (Шат.). Да цягнуць (гл.), Параўн. пацягну́ць© ’ударыць’ (Юрч.). У такім выпадку нацяжка — ’вынік удару’ > ’абрубак’ > ’паленца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
натя́жка ж.
1. (действие) наця́гванне, -ння ср.; (натуживание — ещё) напіна́нне, -ння ср.;
2. (насильственное допущение и т. п.) наця́жка, -кі ж.;
с натя́жкой з наця́жкай;
без натя́жек без наця́жак;
натя́жка в объясне́нии наця́жка ў тлумачэ́нні;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)