наско́кваць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
наско́кваю |
наско́кваем |
| 2-я ас. |
наско́кваеш |
наско́кваеце |
| 3-я ас. |
наско́квае |
наско́кваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
наско́кваў |
наско́квалі |
| ж. |
наско́квала |
| н. |
наско́квала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
наско́квай |
наско́квайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
наско́кваючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
наско́кваць несов.
1. (наталкиваться на ходу) наска́кивать;
2. наска́кивать, натыка́ться, нарыва́ться;
3. (нападать) наска́кивать;
1-3 см. наско́чыць 1-3
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наско́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да наскочыць (у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
налета́тьI несов.
1. налята́ць;
2. (наталкиваться) разг. натыка́цца; (наскакивать) наска́кваць, наско́кваць;
3. перен., разг. (напускаться) налята́ць, накі́двацца;
4. (набрасываться на что-л.) прост. налята́ць;
5. повелит. / налета́й!, налета́йте! налята́й!, налята́йце!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прыкіда́цца ’прыставаць (пра хваробу); прыключацца, прыставаць (няшчасцю); наскокваць, накідвацца; прыкідвацца, прытварацца’ (Нас., Мядзв., Гарэц., Байк. і Некр., Касп., Нар. Гом.), прыкі́давацца ’прыставаць (пра хваробу)’ (віл., Сл. ПЗБ), прыкі́дывыцца ’прыкідвацца, прытварацца’ (Бяльк.), прыкі́нуцца ’прыставаць (няшчасцю, хваробе)’ (Бяльк.), таксама зак. тр. прыкі́нуцца ’прыняць пэўны выгляд з мэтай падману; прытварыцца; раптоўна наступіць, прыстаць (пра хваробу, штосьці нядобрае)’; перан. ’прывязацца, прыхіліцца’ (ТСБМ, ТС). Сюды ж амонімы з іншай семантыкай: прыкіда́цца ’трапляцца, пападацца; прызнаваць сваяцкія сувязі, роднасць; спрыяць, ставіцца з прыхільнасцю; прыставаць’ (Ян., ТС), прікіда́цца ’пападацца’ (Бяльк.). Да кіда́ць/‑ца (гл.). Таксама сюды ж аддзеяслоўныя назоўнікі, якія працягваюць семантыку ’прыстаць (пра хваробу)’: пры́кідзь, пры́кісь ’запаленне; дзіцячая хвароба, вогнік’ (чэрв., Нар. лекс.; Сл. ПЗБ), пры́кісь ’ускладненне хваробы’ (ашм., Стан.), прыкі́дка, прыкі́тка ’запаленне’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), і прыметнікі з далейшым семантычным развіццём: прыкі́дны́ ’ветлівы, ласкавы, прыхільны’ (навагр., Нар. сл.; ст.-дар., Сл. ПЗБ; ТС), прыкі́длівы, прыкі́дчывы ’той, хто лёгка ўваходзіць у кантакт з людзьмі; кампанейскі’ (слаўг., лельч., нараўл., ЛА, 3), прыкі́дліву ’прыветлівы’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)