нарма́льны, -ая, -ае.

1. Які адпавядае нормам, звычайны.

Нармальная тэмпература цела.

Нармальная вага.

2. Псіхічна здаровы.

|| наз. нарма́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

альбіно́с, -а, мн. -ы, -аў, м.

Чалавек, жывёла або расліна, у якіх адсутнічае нармальная пігментацыя.

|| ж. альбіно́ска, -і, ДМ -но́сцы, мн. -і, -сак.

|| прым. альбіно́савы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нарма́льны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. нарма́льны нарма́льная нарма́льнае нарма́льныя
Р. нарма́льнага нарма́льнай
нарма́льнае		 нарма́льнага нарма́льных
Д. нарма́льнаму нарма́льнай нарма́льнаму нарма́льным
В. нарма́льны (неадуш.)
нарма́льнага (адуш.)		 нарма́льную нарма́льнае нарма́льныя (неадуш.)
нарма́льных (адуш.)
Т. нарма́льным нарма́льнай
нарма́льнаю		 нарма́льным нарма́льнымі
М. нарма́льным нарма́льнай нарма́льным нарма́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нарма́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. нарма́льны нарма́льная нарма́льнае нарма́льныя
Р. нарма́льнага нарма́льнай
нарма́льнае		 нарма́льнага нарма́льных
Д. нарма́льнаму нарма́льнай нарма́льнаму нарма́льным
В. нарма́льны (неадуш.)
нарма́льнага (адуш.)		 нарма́льную нарма́льнае нарма́льныя (неадуш.)
нарма́льных (адуш.)
Т. нарма́льным нарма́льнай
нарма́льнаю		 нарма́льным нарма́льнымі
М. нарма́льным нарма́льнай нарма́льным нарма́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

лагарыфмі́чна-нарма́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. лагарыфмі́чна-нарма́льны лагарыфмі́чна-нарма́льная лагарыфмі́чна-нарма́льнае лагарыфмі́чна-нарма́льныя
Р. лагарыфмі́чна-нарма́льнага лагарыфмі́чна-нарма́льнай
лагарыфмі́чна-нарма́льнае		 лагарыфмі́чна-нарма́льнага лагарыфмі́чна-нарма́льных
Д. лагарыфмі́чна-нарма́льнаму лагарыфмі́чна-нарма́льнай лагарыфмі́чна-нарма́льнаму лагарыфмі́чна-нарма́льным
В. лагарыфмі́чна-нарма́льны (неадуш.)
лагарыфмі́чна-нарма́льнага (адуш.)		 лагарыфмі́чна-нарма́льную лагарыфмі́чна-нарма́льнае лагарыфмі́чна-нарма́льныя (неадуш.)
лагарыфмі́чна-нарма́льных (адуш.)
Т. лагарыфмі́чна-нарма́льным лагарыфмі́чна-нарма́льнай
лагарыфмі́чна-нарма́льнаю		 лагарыфмі́чна-нарма́льным лагарыфмі́чна-нарма́льнымі
М. лагарыфмі́чна-нарма́льным лагарыфмі́чна-нарма́льнай лагарыфмі́чна-нарма́льным лагарыфмі́чна-нарма́льных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

крэйсі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; незак.

1. Плаваць, рабіць рэйсы па пэўным маршруце.

2. Ажыццяўляць ваенны нагляд у якіх-н. водах, плаваць з мэтай разведкі, аховы берагоў, правядзення асобных баявых дзеянняў і пад.

|| наз. крэ́йсерства, -а, н. (да 2 знач.); прым. крэ́йсерскі, -ая, -ае.

Крэйсерская эскадра.

○

Крэйсерская скорасць (спец.) — нармальная скорасць карабля або самалёта ў адрозненне ад максімальнай.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нарма́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які адпавядае нормам. Нармальны атмасферны ціск. Нармальныя памеры. // Звычайны, прывычны. Нармальная работа. □ Вестка [пра забойства Юркевіча] выбіла .. [Любу] з нармальнай каляіны штодзённасці. Мурашка. // Натуральны. Нармальны колер скуры. // Разм. Такі, як трэба; добры. Ад лагера да Кромані па нармальнай дарозе не больш дваццаці кіламетраў. Брыль.

2. Псіхічна здаровы. Нармальны чалавек. Прызнаць нармальным.

[Ад лац. normalis — прамалінейны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

здаро́ўе, -я, н.

1. Правільная, нармальная дзейнасць арганізма.

Берагчы з.

Адбіцца на здароўі.

Стан здароўя.

2. Той або іншы стан арганізма.

Моцнае, слабае з.

Як з.? За ваша з. (зварот да таго, за каго паднімаюць тост). На з. (выраз добрага пажадання ў знач. калі ласка).

|| памянш.ласк. здаро́ўечка, -а, н.

Добрага Вам здароўечка (пажаданне пры развітанні або прывітанне пры сустрэчы).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ско́расць, ‑і, ж.

1. Ступень хуткасці руху каго‑, чаго‑н. або распаўсюджання чаго‑н. Скорасць палёту. Скорасць бегу. Скорасць святла. □ Поезд зрушыўся з месца і пашыбаваў далей, набіраючы скорасць і пакідаючы за сабою густыя клубкі дыму. Колас.

2. Ступень хуткасці, з якой адбываецца які‑н. працэс, дзеянне і пад. Скорасць рэзання. Скорасць вярчэння дыскаў.

3. Спец. Ступень хуткасці ластаўкі грузаў. Пасажырская скорасць. Адпраўка грузаў малой скорасцю.

4. Ступень хуткасці руху або вярчэння некаторых машын (аўтамабіля, матацыкла, станка і пад.), якая залежыць ад спосабу счаплення шасцярон. Уключыць скорасць. Весці машыну на трэцяй скорасці. □ У счапленні, значыць, нічога не можа быць — скорасці пераключаюцца нармальна. Мыслівец.

5. У фізіцы — адносіны пройдзенага целам шляху да адпаведнага прамежку часу. Адзінка скорасці. Сярэдняя скорасць. Вылічэнне скорасцей.

•••

Вялікая скорасць (спец.) — павышаная скорасць перамяшчэння грузаў (проціл. малая скорасць).

Каробка скорасцей гл. каробка.

Касмічныя скорасці — мінімальныя пачатковыя скорасці, пры якіх касмічны апарат, што запускаецца з Зямлі, можа стаць штучным спадарожнікам яе (першая касмічная скорасць), або пераадолець зямное прыцяжэнне і выйсці к іншым планетам Сонечнай сістэмы (другая касмічная скорасць), або пакінуць Сонечную сістэму, пераадолеўшы прыцяжэнне Зямлі і Сонца і пайсці ў міжзорную прастору (трэцяя касмічная скорасць).

Крэйсерская скорасць — нармальная скорасць карабля або самалёта ў адрозненне ад максімальнай.

Лінейная скорасць (спец.) — скорасць руху пункта, якая вызначаецца па даўжыні шляху, пройдзенага за адзінку часу.

Малая скорасць (спец.) — звычайная скорасць руху таварных паяздоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)