нара́іць, -а́ю, -а́іш, -а́іць; -а́й; зак.
1. каго-што. Параіць, парэкамендаваць для якой-н. мэты.
Н. добрага печніка.
2. з інф., каму і без дап. Даць параду зрабіць што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нара́іць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
нара́ю |
нара́ім |
| 2-я ас. |
нара́іш |
нара́іце |
| 3-я ас. |
нара́іць |
нара́яць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
нара́іў |
нара́ілі |
| ж. |
нара́іла |
| н. |
нара́іла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
нара́й |
нара́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
нара́іўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нара́іць сов. насове́товать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нара́іць, ‑аю, ‑аіш, ‑аіць; зак.
1. каго-што. Параіць, парэкамендаваць для якой‑н. мэты каго‑, што‑н. З тыдзень абшываў Іван Андрэя Ермаліцкага. І не сам хадзіў набівацца — людзі параілі гаспадару добрага шаўца. Грахоўскі.
2. з інф., каму і без дап. Даць параду зрабіць што‑н. Потым бегма кінулася [Галя] з аўдыторыі, быццам ёй хто параіў: хутчэй, хутчэй на вольнае паветра, набяры яго поўныя грудзі, і табе лягчэй стане. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Нара́іць ’даць параду, параіць’ (мазыр., Бел. каз. эпас, 75). Для польск. naraič ’тс’ Атрэмбскі дапускае кантамінацыю naradzić ’тс’ і nastróić ’тс’ (Zycie wyrazów). Гл. ра́іць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
насове́товать сов., разг. нара́іць; (посоветовать) пара́іць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
присове́товать сов., уст., прост. нара́іць, пара́іць, пара́дзіць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
надоу́мить сов., разг. наве́сці на ду́мку, наве́сці на ро́зум; (посоветовать) нара́іць; (научить) навучы́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Разра́яць ’разлучыць, развесці’ (Сцяшк. Сл.). Ад раз- са значэннем дзеяння, супрацьлеглага папярэдняму, і ра́іць (гл.), як антонім да пара́іць, нара́іць (я на месцы і з’яўляецца вынікам моцнага якання).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Неўнара́й: «Поўнач» не раз у ім схову шукала, «Захад» знаў сілу яго неўнарай» (Купала). Вынікаючае з кантэксту значэнне ’на справе, не на словах’ ’дазваляе звязаць слова з нараіць, раіць (гл.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)