назва́цца, -заву́ся, -заве́шся, -заве́цца; -завёмся, -завяце́ся, -заву́цца; -заві́ся; зак.

1. кім-чым. Прыняць, узяць сабе якую-н. назву, імя і пад.

Н. кантралёрам.

2. кім-чым. Сказаць, паведаміць сваё імя, прозвішча і пад.; адрэкамендавацца.

Урач увайшоў у пакой і назваўся.

3. Напрасіцца, навязацца да каго-н. з чым-н. (разм.).

Н. ў памочнікі.

|| незак. называ́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

назва́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. назаву́ся назавё́мся
2-я ас. назаве́шся назавяце́ся
3-я ас. назаве́цца назаву́цца
Прошлы час
м. назва́ўся назва́ліся
ж. назва́лася
н. назва́лася
Загадны лад
2-я ас. назаві́ся назаві́цеся
Дзеепрыслоўе
прош. час назва́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

назва́цца сов., в разн. знач. назва́ться;

◊ назва́ўся груздо́м, лезь у кош — посл. назва́лся груздём, полеза́й в ку́зов

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

назва́цца, ‑завуся, ‑завешся, ‑завецца; ‑завёмся, ‑завяцеся; зак.

1. Прыняць, узяць сабе якую‑н. назву, імя і пад. [Іван:] — Заўтра ж трэба зрабіць табе добрыя дакументы. Кім ты хочаш, пазвацца? Новікаў.

2. Сказаць, назваць сваё імя, прозвішча, становішча і пад.; адрэкамендавацца. Навічок назваўся Апанасам Вялічкам. Машара.

3. Разм. Напрасіцца, навязацца да каго‑н. з чым‑н. — Зразумела, — сказаў Лабановіч. — панне Ядвісі будзе шмат прыемней пайсці ў кампаніі Грыгора і Негруся, які напэўна сам назавецца ў праважатыя. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

назвацца, назваць сябе, назваць сваё імя, адрэкамендавацца

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

наименова́ться назва́цца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

назва́ться сов. назва́цца; назва́ць сябе́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

называ́цца несов.

1. называ́ться; см. назва́цца;

2. страд. называ́ться; именова́ться; см. называ́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сказа́ться​I сов.

1. (предупредить) разг. сказа́ць, паве́даміць;

ушёл, не сказа́вшись пайшо́ў, не сказа́ўшы;

2. (назваться) назва́цца, аб’яві́ць (сябе́);

сказа́ться больны́м назва́цца (аб’яві́ць сябе́) хво́рым;

3. (произнестись) разг. сказа́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Падме́цца ’паабяцаць’ (ТСБМ, Янк. 3., Некр.) ’назвацца’ (калі падмеўся грыбам, то лезь у каробачку) (Янк. БП). Да мець (гл.). Адносна семантыкі параўн. чэш. příměti ’заставіць, прымусіць’, літ. im̃tis ’брацца, узяцца за што-н.; браць на сябе адказнасць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)