наду́маць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што і з інф.
Задумаць зрабіць што-н., прыняць якое-н. рашэнне.
Як надумала, так і зраблю.
|| незак. наду́мваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наду́маць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
наду́маю |
наду́маем |
| 2-я ас. |
наду́маеш |
наду́маеце |
| 3-я ас. |
наду́мае |
наду́маюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
наду́маў |
наду́малі |
| ж. |
наду́мала |
| н. |
наду́мала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
наду́май |
наду́майце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
наду́маўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
наду́маць сов. наду́мать;
што ты наду́маў? — что ты наду́мал?
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наду́маць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і з інф.
1. Задумаць зрабіць што‑н., прыняць якое‑н. рашэнне. Надумаць пайсці да знаёмых. □ [Халуста] зірнуў на вятрак, што стаяў на ўзгорку між Чыжэвічамі і Малінаўкай, і надумаў зайсці туды. Чарнышэвіч. [Зіна:] — Але на курорт сёлета я ўсё роўна паеду! Паеду, і ўсё тут! Як надумала, так і зраблю. Васілёнак.
2. Прыдумаць што‑н. [Галілей:] — Думаю, думаю, а не надумаю нічагутка. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Надума́ць ’надуваць, навейваць’ (бешанк., Нар. сл.). Да дзьмуць (гл.), параўн. таксама надма́ць ’надуць’ надыма́ць ’надуваць’ (Нас.); ‑ду — у аснове, відаць, пад уплывам дуць — для ўсіх славянскіх моў характэрна змешванне асноў *duti і *dǫti (*duti: *dujjǫ × dǫti: dъmǫ), гл. Трубачоў, Эт. сл., 5. 99–100.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наду́мать сов. наду́маць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
замы́слить сов. заду́маць, наду́маць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наду́мваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да надумаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наду́маться
1. разг. наду́мацца;
2. (задумать) уст., прост. наду́мацца, наду́маць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наду́маны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад надумаць.
2. у знач. прым. Нерэальны, пазбаўлены натуральнасці, штучны. Надуманая сувязь з’яў. Надуманы сюжэт. Надуманыя метафары.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)