навалачы́цца, -лачу́ся, -ло́чышся, -ло́чыцца; -лачы́ся; зак. (разм.).

1. Стаміцца, носячы што-н.

2. Нахадзіцца, нацягацца дзе-н.; стаміцца, многа ходзячы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

навалачы́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. навалачу́ся навало́чымся
2-я ас. навало́чышся навало́чыцеся
3-я ас. навало́чыцца навало́чацца
Прошлы час
м. навалачы́ўся навалачы́ліся
ж. навалачы́лася
н. навалачы́лася
Дзеепрыслоўе
прош. час навалачы́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

навалачы́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -лачэ́цца; навало́кся, -лакла́ся, -ло́ся; зак. (разм.).

1. Прыйсці куды-н. у вялікай колькасці (пагард.).

Навалаклося народу ў хату.

2. Насунуўшыся, закрыць, засланіць сабою.

Навалакліся чорныя хмары.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

навалачы́цца сов., разг.

1. (устать от ношения чего-л.) натаска́ться, наноси́ться;

2. (много побродить) наскита́ться;

3. (устать от хождения) находи́ться, натаска́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

навалачы́цца, ‑лачуся, ‑лочышся, ‑лочыцца; зак.

Разм. Нахадзіцца, нацягацца, набадзяцца. Ходзіць аграном каля тых залітых вадою лагчын, ледзь ногі выцягвае з глейкай зямлі, стаміўся за дзень, навалачыўся. Бялевіч. [Амеля Жартун:] — Я, дзякуй богу, навалачыўся па свеце. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пабрадзя́жыць, ‑брадзяжу, ‑брадзяжыш, ‑брадзяжыць; зак.

Тое, што і навалачыцца, пацягацца. [Мікалай:] — Можа мне калі захочацца пабрадзяжыць, ну то я ўстаў, адвёў шапку і марш, і ніхто мне слова не скажа. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

На́валач ’зброд’ (БРС), ’дрэнны, шкодны чужы чалавек’ (Сцяшк.), ’чужыя людзі, перасяленцы’ (стаўбц., З нар. сл.). Укр. на́волоч ’зброд’. Хутчэй за ўсё шляхам адваротнай дэрывацыі ад навалачы́цца ’напрыходзіць, назбірацца’, што ў сваю чаргу ад валачы́цца ’цягацца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)