мо́та

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, нескланяльны

адз.
Н. мо́та
Р. мо́та
Д. мо́та
В. мо́та
Т. мо́та
М. мо́та

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

мо́та нескл., ср. мо́тто

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

*Мота, лун. мо́то ’мабыць’ (Сл. Брэс.). Скарочаная форма з моʼ < мо́жэ (бел. можа) і то < гэ́то (бел. гэта).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мота...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:

1) маторны², напр.: мотабот, мотанарты, мотасані, мотаадсек;

2) матарызаваны, напр.: мотадывізія, мотамеханізаваны, мотапяхота, мотастралковы;

3) матацыклетны, напр.: мотагонкі, мотагоншчык, мотаралі, мотатурызм, мотаспорт.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мота...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам: 1) маторны, напрыклад: мотапіла, мотадрызіна; 2) матарызаваны, напрыклад: мотабатальён, мотадывізія; 3) матацыклетны, напрыклад: мотагурток, мотагонкі.

[Ад лац. motor — які прыводзяць у рух.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мо́т

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. мо́т мо́ты
Р. мо́та мо́таў
Д. мо́ту мо́там
В. мо́та мо́таў
Т. мо́там мо́тамі
М. мо́це мо́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

мо́тто мо́та нескл., ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мот мот, род. мо́та м., манта́ч, -ча м., марнатра́вец, -ра́ўца м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Мата́ць, мота́ць, мыта́ць, мота́тэ ’віць, накручваць’, ’махаць’, ’плесці (аб павуку)’, ’хутка ісці, бегчы, уцякаць, неразумна траціць грошы’ (ТСБМ, Бяльк., Яруш., ТС, Сл. ПЗБ), матану́ць ’кінуцца, прамільгнуць’, ’махнуць’ (ТСБМ, Нас., Юрч.), мата́цца ’перашкаджаць, церціся’, ’матляцца’, ’сноўдацца’, ’калыхацца’, ’добра старацца’ (Нас., Бяльк., Растарг., ТС), мотну́цца, мотну́ць ’кінуцца’ (ТС). Укр. мота́ти, мота́тися, рус. мота́ть(ся), ст.-рус. мотатися ’бязладна рухацца’, ’жыць абы-як’, польск. motać (się), н.-луж. motas (se), в.-луж. motać (so), чэш. motati (se), славац. motať (sa), славен. motáti (se), серб.-харв. мо̀тати (ce), макед. мота (се), балг. мотая (се), ц.-слав. мотати сѧ. Прасл. motati (sę), аснова якога mot‑ чаргуецца з met‑, параўн. ст.-слав. мести ’кінуць’, літ. mèsti ’тс’. Прасл. motati ўтворана так, як літ. matúoti ’тс’, ’мераць’, роднасным да якога з’яўляецца matarúoti ’махаць’, ’матаць’, ст.-грэч. μόθος ’гарачы бой’, μόθουρα ’ручка вясла’ (Бернекер, 2, 40; Фасмер, 2, 665–666; Скок, 2, 413; Покарны, 732). Махэк₂, 375 разумее форму motati як інтэнсіў на ‑t‑ ад асновы mov‑ (параўн. лац. movēre ’рухацца’) і выводзіць прасл. праформу mov‑ta‑ti, у якой пасля ‑v‑ перад ‑t‑ выпала, а дзеяслоў стаў экспрэсіўным. Бязлай (2, 197) неапраўдана выводзіць і.-е. рэканструкцыю кораня ў выглядзе *menth‑ (Куркіна, Этимология–83, 191).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)