мо́рс
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
мо́рс |
| Р. |
мо́рсу |
| Д. |
мо́рсу |
| В. |
мо́рс |
| Т. |
мо́рсам |
| М. |
мо́рсе |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
морс, -у, мн. -ы, -аў, м.
Прахаладжальны салодкі напой з разведзенага вадой соку ягад або фруктаў.
Яблычны м.
|| прым. мо́рсавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
морс (род. мо́рсу) м. морс
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
морс морс, род. мо́рсу м., мн. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
морс, ‑у, м.
Напітак з соку ягад або фруктаў. Яблычны морс.
[Ад ням. Moosbeere — журавіны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Морс ’ягадны або фруктовы напітак’ (ТСБМ). Ст.-рус. морсъ ’тс’, ’пладовы сок’ (XVI ст.). Найбольш верагодна збліжаць з рум. múrsă, mórsa ’сыта’, ’сок, вадкасць’, ’морс’, якія з лац. mulsa ’сыта, напітак з мёду’ (Цікцін, 2, 1023; Фасмер, 2, 658).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пракі́слы, ‑ая, ‑ае.
Сапсаваны ў выніку браджэння; кіслы. Пракіслае віно. □ Суздалеў сышоў у Ціхарэцку з поезда і піў на аўтобуснай станцыі пры саракаградуснай спёцы пракіслы морс — шклянку за шклянкай. Чыгрынаў. // Уласцівы чаму‑н. сапсаванаму, непрыемны (пра пах). Пракіслы пах паветра ў пакоі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Катала́жка ’каталажка’ (БРС, Сл. паўн.-зах.). Магчыма, запазычанне з рус. мовы. Параўн. рус. катала́жка ’каталажка, турма’, ’памяшканне для арыштантаў’. У рус. мове гэта вытворнае ад дыял. каталаж ’камора, памяшканне на судне для захоўвання снасцей і прыпасаў’. Апошняе ўзнікла ў выніку метатэзы з такелаж ’снасці на судне, прыстасаванне для пад’ёму і перамяшчэння грузаў’ (аб гэтым пісаў яшчэ Даль: «…каталажка… от каталаж искаж. морс. такелаж»). Слова такелаж (сустракалася таксама ў форме такалаж) узята з гал. takelage ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)