мо́лат

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. мо́лат мо́латы
Р. мо́лата мо́латаў
Д. мо́лату мо́латам
В. мо́лат мо́латы
Т. мо́латам мо́латамі
М. мо́лаце мо́латах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кува́лда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Цяжкі кавальскі молат. Яшчэ здалёк даносіўся звон піл, кавальскіх молатаў, кувалдаў. Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гу́пат, ‑у, М ‑паце, м.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. гупаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Даносіўся мяккі гупат цяжкіх кавальскіх молатаў. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мо́лат, ‑а, М ‑лаце, м.

1. Вялікі цяжкі малаток, якім куюць металы, дробяць каменне, забіваюць што‑н. і г. д. Яшчэ здалёк даносіўся звон піл, кавальскіх молатаў, кувалдаў. Бялевіч. Бацька біў каменне велізарным молатам. Чорны.

2. Механічная прылада для апрацоўкі металаў пры дапамозе ціску. [Каваль] грукнуў дваццацітонным паравым молатам па балванцы і задаволена ўсміхнуўся. Навуменка. У кузні пры майстэрні гулка стукаў аўтаматычны молат і гудзеў горан. Шамякін.

3. Спартыўная прылада для кідання — металічнае ядро з тросам.

•••

Серп і молат гл. серп.

Паміж молатам і кавадлам — у цяжкім становішчы, калі небяспека пагражае з двух бакоў (быць, аказацца, знаходзіцца і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сы́паться

1. прям., перен. сы́пацца;

в я́му сы́пался песо́к у я́му сы́паўся пясо́к;

из-под мо́лотов сы́пались и́скры з-пад мо́латаў сы́паліся і́скры;

со всех сторо́н сы́пались ре́плики з усі́х бако́ў сы́паліся рэ́плікі;

2. страд. сы́пацца;

◊

песо́к сы́плется (у кого, из кого) пясо́к сы́плецца (у каго, з каго).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сы́пацца несов.

1. прям., перен. сы́паться;

у я́му сы́паўся пясо́к — в я́му сы́пался песо́к;

з-пад мо́латаў сы́паліся і́скры — из-под мо́лотов сы́пались и́скры;

з усі́х бако́ў сы́паліся рэ́плікі — со всех сторо́н сы́пались ре́плики;

2. страд. сы́паться; см. сы́паць;

◊ і́скры з вачэ́й сы́плюцца — и́скры из глаз сы́плются;

пясо́к сы́плецца — (з каго) песо́к сы́плется (из кого)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)