мозо́ль ж. мазо́ль, род. мазаля́ м.;

◊

наступи́ть на люби́мую мозо́ль наступі́ць на любі́мы мазо́ль;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мазо́ль, -заля́ м. мозо́ль ж.;

○ касцявы́ м. — ко́стная мозо́ль;

◊ зарабі́ць сваі́м мазалём — зарабо́тать свои́м трудо́м;

наступі́ць на любі́мы м. — наступи́ть на люби́мую мозо́ль;

жыць з мазаля́ — жить со́бственным трудо́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

любі́мы люби́мый;

◊ наступі́ць на л. мазо́ль — наступи́ть на люби́мую мозо́ль

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

са́дніць несов., разг. са́днить, са́днеть;

мазо́ль с. — мозо́ль са́днит (са́днеет)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нами́н вет. наму́л, -лу м.; (мозоль) мазо́ль, -заля́ м.; (пузырь) пухі́р, -ра́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

намазо́ліць сов. натере́ть мозо́ль; намозо́лить;

н. ру́кі — намозо́лить ру́ки;

◊ н. во́чы — намозо́лить глаза́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

касцявы́ ко́стный;

○ к. туберкулёз — ко́стный туберкулёз;

к. мозг — ко́стный мозг;

к. мазо́ль — ко́стная мозо́ль

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

націска́ць несов.

1. в разн. знач. нажима́ть, нада́вливать;

2. (мозоль) натира́ть;

3. (шапку) нахлобу́чивать;

1-3 см. наці́снуць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Мазоль ’патаўшчэнне скуры ці пухір з вадкасцю на руках або нагах’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), мазуль ’тс’ (Шат.; карэліц., Шатал., Нар. лекс.; жлоб., Мат. Гом.), мозу͡оль ’язва, рана’ (Бес.), кам. мозы́ль (Шатал.). Укр. мозі́ль, мозо́ля, м́озуль; рус. мозо́ль, мозго́ль, музо́ль; польск. mozół ’цяжкая праца’, mozoła, modzel; н.-луж. mózol, в.-луж. mozl; чэш. mozol, mozoul, mozour, усх.-чэш. hlomouz; славац. mozoľ, славен. mozólj ’пухір ад апёку’, серб.-харв. шток. мозо̏л ’мазоль’, макед. мозол, балг. мазол, ст.-слав. мозоль ’сіняк’. Прасл. mozolь. Цупіца (KZ, 37, 398); Сольмсен (IF, 13, 137) параўноўваюць прасл. mozolь са ст.-в.-ням. masar ’нарасць на дрэве’, mâsa ’рубец, шрам’, грэч. μώλωψ (< mōsl‑) ’мазоль, шышка’. Матцэнаўэр (LF, 10, 334) і Младэнаў (302) набліжаюць mozolь да новав.-ням. Maser ’пражылак, узор на дрэве’ і літ. mãzgas ’вузел’, mezgù, mégsti ’вязаць’. Ільінскі (RS, 6, 222) параўноўвае са ст.-інд. mahánt‑, авест. mazant‑, алб. math, madhi, грэч. μέγας, лац. magaus, гоц. mikils ’вялікі’. Брукнер (346) дадае да літ. яшчэ ст.-в.-ням. masca, ням. Masche ’пятля’ (< і.-е. *mezg‑ ’плесці, вязаць’), гаворачы аб чаргаванні зычнай кораня ‑з‑ > ‑zg‑, ‑zd‑, ‑dz‑. Махэк₂ (377) сыходнай формай лічыць дзеяслоў mozgoliti ’ціснуць, рабіць мазалі’ (параўн. бел. мазголіць), якое ў выніку метатэзы паходзіць ад glomoziti (бел. гламаздзі́ць ’біць па галаве’ і інш.). Ад яго glomoz, glomuz (параўн. усх.-чэш. hlomouz, якое пасля адпадзення g‑ (> h‑) і метатэзы пераўтварылася ў mozol‑. Сюды ж бел. мазольны, мазолісты, мазалёвы ’набыты працай, намаганнямі’, ’які вымагае цяжкой працы’, ’які мае мазалі’ (Нас., ТСБМ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

балю́чы

1. (связанный с ощущением боли) больно́й;

б. па́лец — больно́й па́лец;

2. прям., перен. боле́зненный; (о душевных переживаниях — ещё) мучи́тельный;

~чая апера́цыя — боле́зненная опера́ция;

~чыя ўспамі́ны — мучи́тельные воспомина́ния;

3. перен. больно́й;

◊ ~чае ме́сца — больно́е ме́сто;

~чае пыта́нне — больно́й вопро́с;

наступі́ць на б. мазо́ль — наступи́ть на больну́ю мозо́ль

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)