медве́дь мядзве́дзь, -дзя м.;

◊

дели́ть шку́ру неуби́того медве́дя погов. дзялі́ць шку́ру незабі́тага мядзве́дзя;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мі́шка м., разг. (медведь) ми́шка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ми́шка (медведь) разг. мі́шка, -кі м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мядзве́дзь м., прям., перен. медве́дь;

○ бу́ры м. — бу́рый медве́дь;

гімала́йскі м. — гимала́йский медве́дь;

бе́лы м. — бе́лый медве́дь;

◊ дзялі́ць шку́ру незабі́тага ~дзя — дели́ть шку́ру неуби́того медве́дя;

м. на ву́ха наступі́ў — медве́дь на́ ухо наступи́л;

на во́ўка памо́ўка, а м. цішко́м — посл. то́лки о во́лке, а медве́дь тихо́нько

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гімала́йскі гимала́йский;

○ г. мядзве́дзь — гимала́йский медве́дь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бу́рый бу́ры;

бу́рый у́голь бу́ры ву́галь;

бу́рый железня́к бу́ры жалязня́к;

бу́рый медве́дь бу́ры мядзве́дзь.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

насе́сть сов., в разн. знач. насе́сці, мног. панасяда́ць;

насе́ла пыль насе́ў пыл;

насе́л медве́дь насе́ў мядзве́дзь;

люде́й насе́ло по́лная ло́дка людзе́й насе́ла по́ўная ло́дка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

памо́ўка: пра во́ўка п., а воўк і тут погов. лёгок на поми́не;

на во́ўка п., а мядзве́дзь цішко́м — погов. то́лки о во́лке, а медве́дь тихо́нько

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Вядзме́дзь, таксама нядзведзь ’мядзведзь’ (Інстр. II). Рус. дыял. ведме́дь, укр. ведмі́дь (дыял. медві́дь). Гэтыя словы ўзніклі перастаноўкай складоў з прасл. *medvědь (*medhu̯‑ēd‑is), літаральна ’мёдаед’: ст.-рус., ст.-слав. медвѣдь, бел. мядзве́дзь, рус. медве́дь, польск. дыял. miedźwiedź, чэш. medvěd, балг. медве́д, серб.-харв. мѐдвјед і г. д. Першапачатковая і.-е. назва захоўваецца ў грэч. ἄρκτος, лац. ursus, ст.-інд. ŕ̥kšas ’мядзведзь’. Славяне замянілі першапачатковае і.-е. слова апісальным выразай з меркаванняў табу (падобнае сустракаецца, напр., у ням. мове, дзе Bär ’мядзведзь’ азначае літаральна ’карычневы’). Гл. Фасмер, 2, 589; Бернекер, 2, 30 і далей; Клюге, 50–51.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

цішко́м нареч.

1. тайко́м, укра́дкой, потихо́ньку, исподтишка́, втихомо́лку, тихомо́лком;

2. (соблюдая тишину) потихо́ньку;

◊ на во́ўка памо́ўка, а мядзве́дзь ц. — посл. то́лки о во́лке, а медве́дь тихо́нько

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)