ма́цанне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
ма́цанне |
| Р. |
ма́цання |
| Д. |
ма́цанню |
| В. |
ма́цанне |
| Т. |
ма́цаннем |
| М. |
ма́цанні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ма́цанне ср. щу́панье, щу́пка ж.; см. ма́цаць 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ма́цанне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. мацаць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́цаць, ма́цаю, ма́цаеш, ма́цае; незак.
1. што. Датыкаючыся, распазнаваць што-н., упэўнівацца ў чым-н.
М. пульс.
2. каго-што. Шукаць вобмацкам.
М. ракаў.
|| наз. ма́цанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выщу́пывание выма́цванне, -ння ср., ма́цанне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
щу́панье
1. ма́цанне, -ння ср.;
2. шчу́панне, -ння ср., ма́цанне, -ння ср., абма́цванне, -ння ср.; праслухо́ўванне, -ння ср.;
3. шчу́панне, -ння ср., прашчу́пванне, -ння ср.; см. щу́пать;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Лап! ’пра мацанне, абмацванне’ (мсцісл., Нар. лекс.), смал. лап ’тс’, рус. ярасл. лап! (аб сабаку) ’скок!’, польск., в.-луж. łap©, чэш., усх.-славац. lap© ’хол’. Паводле семантыкі толькі мсцісл.-смал. арэал. Паўн.-слав. lapъ© суіснуе побач з дзеясл. łapali/lapiłi (Слаўскі, 4, 464), бел. лапаць© (гл.). Згодна са Смаль–Стоцкім (Прымат., 22, 27, 37), — гэта анаматапеічнае аддзеяслоўнае ўтварэнне (са значэннем «рух — гук»).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лэп! 1 ’пра мацанне, абмацванне’ (мсцісл., Нар. лекс.), ’хап, цап’ (віл., швянч., Сл. ПЗБ). Балтызм, параўн. літ. lep! — для абазначэння бегу рыссю. У паўн.-слав. мовах для раптоўнага хапання, мацання ўжываецца лап!, łap! lap!, якія з прасл. lapъ! (больш падрабязна гл. Слаўскі, 4, 464).
Лэп! 2 — пра гук, калі злёгку выцяць рукой (КЭС, лаг). Іншы варыянт выклічніка лоп! (гл.).
Лэп 3 ’лоб’ (шчуч., КЭС). Да лоб 1 (гл.). Сюды, відаць Лэпʼe — назва поля (в. Радастава, драг., Клім., Бел. анам., 1985) < lobьje.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)