ма́х

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. ма́х
Р. ма́ху
Д. ма́ху
В. ма́х
Т. ма́хам
М. ма́ху

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

мах I (род. ма́ху) м. мах; взмах;

ма́хам рукі́ — ма́хом (взма́хом) руки́;

пад’ём ма́хам — спорт. подъём ма́хом;

◊ адны́м ма́хам — одни́м ма́хом;

даць ма́ху — дать ма́ху;

за адны́м ма́хам — заодно́; в оди́н приём

мах II межд., разг. мах

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

віс (род. ві́су) спорт. вис;

мах у ві́се — мах в ви́се

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Нашармака́ ’абы-як, як-небудзь’ (Сцяшк.), ’дарэмна, на дарэмшчыну’ (ТС, Растарг.), рус. нашарма́к, нашармака́ ’задарма, на чужы кошт, дарэмна’. Цёмнае слова. Паводле Шубы (Прыслоўе, 142), вынік адвербіялізацыі ўстойлівага словазлучэння, у якім форма він. скл. назоўніка супадала з формай род. скл.; назоўнік *шармак можна звязаць з устарэлым польск. szerm ’мах, замах, удар, укол’, параўн. асабліва prostym szermem ’проста, не думаючы’, szermować językiem ’трапаць языком’, szermować ’выхваляцца; жартаваць’, якое запазычана з чэш. šermovati ’змагацца, фехтаваць’ (< с.-в.-ням. schërmen ’тс’, гл. Брукнер, 547; Махэк₂, 605).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мох, маўшок ’споравая расліна без каранёў і кветак, якая расце ў вільготных мясцінах, на дрэвах, на камянях, Muscus’ (ТСБМ, Яруш., Нас., Бес., Касп., ТС), ’плесень’ (Нас.), ’лішайнік’ (ТС), ’пушок, які ўзнікае ад руху бёрда аб шурпатую і нямоцную аснову’ (Уладз., ТС), ’балота’ (Касп.; віц., маг., ст.-дар., палес., паўн.-усх., Яшк.). Укр., рус. мох; польск., н.-луж. mech, в.-луж. moch, чэш. mech, славац. mach, moch, славен. mȃh, mèh, серб.-харв. ма̑х, макед. мов, балг. мъх(ът), ст.-слав. мъхъ. Прасл. mъxъ, роднаснымі да якога з’яўляюцца літ. mùsos ’плесень’ (параўн. балг. му́хъл, макед. мувла ’тс’), mū̃sas ’тс’, ст.-в.-ням. mos ’мох, балота’, mios, mies ’мох’, лац. muscus ’тс’ (Педэрсен, IF, 5, 34; Міклашыч, 206; Траўтман, 190; Фасмер, 2, 665–666; Бязлай, 2, 160).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пісьмо́ ср., в разн. знач. письмо́;

чака́ць ~ма́ — ждать письма́;

рама́н у ~мах — рома́н в пи́сьмах;

гаранты́йнае п. — гаранти́йное письмо́;

гісто́рыя ~ма́ — исто́рия письма́;

вучы́цца ~му́ — учи́ться письму́;

ара́бскае п. — ара́бское письмо́;

○ адкры́тае п. — откры́тое письмо́;

даплатно́е п. — доплатно́е письмо́;

заказно́е п. — заказно́е письмо́;

вузлаво́е п. — узлово́е письмо́;

іераты́чнае п. — иерати́ческое письмо́;

со́шнае п. — со́шное письмо́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)