ма́рш

‘музычны твор; частка лесвіцы’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ма́рш ма́ршы
Р. ма́рша ма́ршаў
Д. ма́ршу ма́ршам
В. ма́рш ма́ршы
Т. ма́ршам ма́ршамі
М. ма́ршы ма́ршах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ро́мні-ма́рш

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ро́мні-ма́рш ро́мні-ма́ршы
Р. ро́мні-ма́рша ро́мні-ма́ршаў
Д. ро́мні-ма́ршу ро́мні-ма́ршам
В. ро́мні-ма́рша ро́мні-ма́ршаў
Т. ро́мні-ма́ршам ро́мні-ма́ршамі
М. ро́мні-ма́ршы ро́мні-ма́ршах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тамбурмажо́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Дырыжор, які задае рытм ваеннаму аркестру на маршы.

2. Жазло, якім дырыжор задае рытм духавому аркестру на маршы.

|| прым. тамбурмажо́рскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

марш³, -а, мн. -ы, -аў, м.

Частка лесвіцы паміж дзвюма пляцоўкамі.

Лесвіца ў тры маршы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ма́рш

‘спосаб хадзьбы; пераход войск’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. ма́рш
Р. ма́ршу
Д. ма́ршу
В. ма́рш
Т. ма́ршам
М. ма́ршы

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ма́рши геогр. ма́ршы, -шаў ед. нет.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перастро́іцца², -о́юся, -о́ішся, -о́іцца; зак.

1. Размясціцца па-іншаму, змяніўшы свой строй (у 1 знач.).

Калона хутка перастроілася.

2. Змяніць сваё жыццё, працу і пад.

П. на новы лад (перан.).

|| незак. перастро́йвацца, -аецца.

|| наз. перастрае́нне, -я, н. (да 1 знач.).

П. на маршы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

капцёрка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Разм. Ротны або батальённы склад вайсковай амуніцыі і абмундзіравання. У ротнай капцёрцы стаяць мае боты, што зведалі добра далёкія маршы. Вялюгін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

небага́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Які не мае вялікай маёмасці, вялікіх матэрыяльных сродкаў. Небагатая гаспадарка.

2. Недарагі; скромны. Альшэўскі спакаваў у чамадан небагатыя падарункі, пайшоў на вакзал. Навуменка.

3. перан. Абмежаваны, недастатковы. «Рэпертуар».. [Тамаша] быў небагаты: два маршы, тры полькі, кадрыль і вялікі цыкл вясельных песень. Бядуля. Левін доўга крывіўся, упёршыся блізарукімі вачыма ў паперку, на якой было напісана небагатае меню. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Марш ’спосаб мернай рытмічнай хадзьбы ў страі’, ’паход войска’, ’загад пайсці, пачаць рух’, машырава́ць, маршырава́ць ’ісці маршам’, маршыроўка ’хадзьба маршам’ (ТСБМ, Яруш.), ст.-бел. маршъ ’марш’ (XVI ст.) запазычана, магчыма, праз польскую мову з франц. marche ’ідзі!’, ’марш’ (Булыка, Лекс. запазыч., 67) < marcher ’ісці’ < гала.-раманск. *marcare ’біць малатком’, ’таптаць, давіць’. Форма без ‑р‑ паходзіць з польск. maszerować ’маршыраваць’. Праз польскую мову прыйшло марш ’музычны твор’ (ТСБМ), з якога ма́ршы ’ігра музыкантаў для ўдзельнікаў вяселля за плату’ (астрав., Сцяшк. Сл.). Новае запазычанне з рус. мовы — марш ’частка лесвіцы паміж дзвюма лесвічнымі пляцоўкамі’ (ТСБМ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)