мажджэ́р, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).
Металічны таўкач.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мажджэ́р
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
мажджэ́р |
мажджэ́ры |
| Р. |
мажджэ́ра |
мажджэ́раў |
| Д. |
мажджэ́ру |
мажджэ́рам |
| В. |
мажджэ́р |
мажджэ́ры |
| Т. |
мажджэ́рам |
мажджэ́рамі |
| М. |
мажджэ́ры |
мажджэ́рах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
мажджэ́р м. пест (металлический)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мажджэ́р, ‑а, м.
Разм. Металічны таўкач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мажджэ́рыць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
мажджэ́ру |
мажджэ́рым |
| 2-я ас. |
мажджэ́рыш |
мажджэ́рыце |
| 3-я ас. |
мажджэ́рыць |
мажджэ́раць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
мажджэ́рыў |
мажджэ́рылі |
| ж. |
мажджэ́рыла |
| н. |
мажджэ́рыла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
мажджэ́р |
мажджэ́рце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
мажджэ́рачы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Машчэр ’таўкач’ (Грыг.), браг. ’невялікая мерная ступка’ (Нар. словатв.), машчэрык ’тс’ (Растарг.). Да мажджэр (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мажджа́ра ’мартыра’ (бых. Рам. 8), мажджэр ’пушка’ (Дасл. (Гродна), Нас.), ’металічны таўкач’ (ТС, Нас., Інстр. I), машчы́р ’тс’ (Мат. Гом.), машчэрык ’невялікая медная ступка’ (Растарг.), мажджэра ’ступка’ (Сцяшк.), мажджэр ’ступка’ (Касп., Дасл. (Гродна)), маждзер ’тс’ (Вяр.), мажджэр ’гліняны посуд, у якім збіваюць масла, пякуць бабку’ (Касп.). Ст.-бел. можджеръ, мождчеръ, мождеръ, можчеръ, моздзерикъ ’ступа’, ’мартыра’ (1565, 1578 гг.) запазычаны з польск. moźdźerz, mozgierz, якія з чэш. moždíř < с.-в.-ням. morsaere (суч. ням. Mörser) < с.-лац. mortārius ’ступа’. Першаснае ’ступа’ паводле формы перайшло на ’мартыра’. Сучасныя, пераносныя значэнні: мажджэр ’дурны, неразумны, дурная галава’ (Жд. 1, капыл., Нар. словатв.), клец. мажджы́ра (абразл.) ’твар, аблічча, галава’ (Нар. лекс.). Сюды ж: мажджэрыць ’драбіць, таўчы, раздрабляць’ (ТС). Больш падрабязна гл. Булыка, Запазыч., 205; Чартко, Дасл. (Гродна), 1967, 53; Фасмер, 2, 637; Брукнер, 346; Махэк₂, 378; Міклашыч, 203; Патабня, РФВ, 1, 263; Васэрцыер, 155.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)