лі́хам

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
лі́хам - -

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

лі́ха

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. лі́ха
Р. лі́ха
Д. лі́ху
В. лі́ха
Т. лі́хам
М. лі́ху

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

успаміна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да успомніць, успамянуць.

•••

Не ўспамінай (не ўспамінайце) ліхам — тое, што і не памінай (не памінайце) ліхам (гл. памінаць).

Успамінаць добрым словам — тое, што і памінаць добрым словам (гл. памінаць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лі́ха, -а, н.

1. Няшчасце, зло, бяда.

Да ўсякага л. прывыкнуць можна.

2. У фальклоры: нячыстая сіла, чорт.

◊

Ведаць, пачым фунт ліха (разм.) — пазнаць, як цяжка жыць у горы, нястачы.

Да ліха (разм.) — вельмі многа.

Ліха яго бяры (разм.) — адносіцца абыякава да чаго-н.

Не памінай (не памінайце) ліхам (разм.) — не ўспамінай(успамінайце) блага.

Як на (тое) ліха (разм.) — не ў пару, не да месца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паміна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.

1. Разм. Успамінаць. [«Буржуй»:] — Вы ўжо старое не памінайце: што было, таго няма. Лынькоў. Па мястэчку — Гвардыян ведае — часта памінаюць яго імя. Зарэцкі.

2. Маліцца за ўпакой памёршых. Поп скорагаворкай памінаў імёны забітых. Мікуліч.

3. Спраўляць памінкі, удзельнічаць у памінках. Але гэты наш першы хлеб, Хлеб, з якім паміналі братоў, Сустракалі з няволі сясцёр... Не забудзецца век. Танк.

•••

Не памінай (не памінайце) ліхам — не ўспамінаць блага. [Ніна:] — Бывайце здаровы, не памінайце ліхам. Лобан.

Памінай як звалі — уцячы, збегчы, знікнуць бясследна. За восень у балота так наліло, што ў поцемках можна шуснуцца ў прорву — і памінай як звалі. Дуброўскі.

Памінаць (успамінаць) добрым словам — успамінаючы, добра адзывацца аб кім‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ли́хо​I сущ. лі́ха, -ха ср.;

◊

помина́ть ли́хом успаміна́ць лі́хам;

узна́ть почём фунт ли́ха зве́даць пачы́м фунт лі́ха.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хлеба́ть несов., разг. сёрбаць; хлёбаць; (лакать) хлябта́ць;

◊

несо́лоно хлеба́вши ні з чым; шы́лам па́такі хапі́ўшы; слі́ну каўтну́ўшы; з мі́лым лі́хам.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паміна́ць несов., в разн. знач. помина́ть;

◊ п. до́брым сло́вам — помина́ть до́брым сло́вом;

не п. лі́хам — не помина́ть ли́хом;

~на́й як зва́лі — помина́й как зва́ли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

успаміна́ць несов.

1. вспомина́ть, припомина́ть; см. успо́мніць;

2. (называть) упомина́ть;

◊ не ўспаміна́ць лі́хам — не помина́ть ли́хом;

у. до́брым сло́вам — вспомина́ть до́брым сло́вом;

~на́й як зва́лі — погов. помина́й как зва́ли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

помя́нутый

1. прич. успо́мнены, памя́нуты;

2. прич., церк. памя́нуты; см. помяну́ть;

3. прил. (упомянутый, названный) памянёны;

◊

не тем будь помя́нут погов. не паміна́ючы лі́хам; не ка́жучы благо́га сло́ва;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)