ліле́я, -і, мн. -і, -ле́й, ж. (паэт., уст.).
Тое, што і лілія.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ліле́я
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ліле́я |
ліле́і |
| Р. |
ліле́і |
ліле́й |
| Д. |
ліле́і |
ліле́ям |
| В. |
ліле́ю |
ліле́і |
| Т. |
ліле́яй
ліле́яю |
ліле́ямі |
| М. |
ліле́і |
ліле́ях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ліле́я ж., поэт., уст. лиле́я
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ліле́я, ‑і, ж.
Паэт., уст. Лілія. Распластаўшы шырокія далоні лістоў, ляніва пагойдваюцца на вадзе лілеі. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лиле́я уст., поэт. ліле́я, -ле́і ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ве́тразь, ‑я, м.
Паэт. Парус. Нахіліўся ветразь, Човен хвалі рэжа. Пушча. Мірна на тонях, нібыта лілея, ветразь рыбацкі далёка бялее. Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лілей ’лілея, Lilium L.’ (Ян.), гродз. лілея, гом. лялея (Кіс., Ъяльк., Яруш., ТСБМ), лілія (ТСБМ, Сцяшк., Сіг.; драг., Сл. паўн.-зах.), лылія ’тс’ (Бес.), в.-дзвін., лудз., астрав. лілея, лілія, лялея ’гарлачык белы і жоўты’ (Сл. паўн.-зах.), брэсц., гродз. лілея вадзяная ’гарлачык белы, Nymphaea alba L.’ (Кіс.), ст.-бел. лилея, лелея, лилия (XVI ст.) запазычаны са ст.-поль£к. lilii̯a, lelija ’лілея’, якія паходзяць з с.-в.-ням. lilje, W/а < лац. lilia (мы. лік ад Шійт) ’тс’ (Булыка, БЛ, 9, 30; Слаўскі, 4, 256). Магчыма, што форма лілей прыйшла з ц.-слав., параўн. ст.-рус. лилий, лилиюмъ ’лілея’ (з XVI ст.). Сюды ж ліліёвы ’светла-жоўты’ (іўеў., Сцяшк., Сл.), лілейка ’пылюшнік вадазборалісты, Thalictrum equilegifolium L.’ (гродз., Кіс.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ли́лия ліле́я, -ле́і ж.;
водяна́я ли́лия (кубышка) жо́ўты гарла́чык; (кувшинка) бе́лы гарла́чык.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
амя́глы, ‑ая, ‑ае.
Абл. Падсохлы, прывялы без вады ў гарачую пару. Нясцерпная гарачыня. Амяглую кветку лілея Раскрыла, як рот качаня, І, ледзьве трываючы, млее. Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сара́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Расліна сямейства лілейных; тое, што і лілея. Наўкол палаюць росныя саранкі, На сонцы стэп і млее і звініць. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)