ляга́вы
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ляга́вы |
ляга́вая |
ляга́вае |
ляга́выя |
| Р. |
ляга́вага |
ляга́вай
ляга́вае |
ляга́вага |
ляга́вых |
| Д. |
ляга́ваму |
ляга́вай |
ляга́ваму |
ляга́вым |
| В. |
ляга́вы (неадуш.)
ляга́вага (адуш.) |
ляга́вую |
ляга́вае |
ляга́выя (неадуш.)
ляга́вых (адуш.) |
| Т. |
ляга́вым |
ляга́вай
ляга́ваю |
ляга́вым |
ляга́вымі |
| М. |
ляга́вым |
ляга́вай |
ляга́вым |
ляга́вых |
Крыніцы:
piskunou2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ляга́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Спец. Які адносіцца да пароды паляўнічых сабак, што адшукваюць дзічыну нюхам і робяць перад ёй стойку. Лягавы сабака.
2. у знач. наз. ляга́вы, ‑ага, м. Разм. Даносчык, шпег.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ляга́вы 1 ’пародзісты (аб сабаку)’ (Сцяшк.), ст.-бел. лекгавый. Запазычана са ст.-польск. legawy pies ’выжал — сабака, які навучаны класціся на месца і віляць хвастом тады, калі ён пабачыць птушку, на якую палююць’ (Слаўскі, 4, 113–114; Фасмер, 2, 473; Булыка, Лекс. запазыч., 143; Кохман, 81).
Ляга́вы 2, люга́вы, люга́ўка ’той, хто ўхіляецца ад цяжкай працы’ (Пан. дыс.; дзятл., Сцяшк. Сл.). Відаць, паланізм, параўн. польск. legawy ’той, хто любіць вылёжвацца, гультай, соня’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лега́ш
1. разг. вы́жал, -жла м.;
2. перен., прост. (сыщик, доносчик) ляга́вы, -вага м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лягаш ’сабака, які выкарыстоўваецца пры паляванні на дзікіх птушак і звяроў’ (Інстр. I). Да лягавы 1 (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 32–33).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляга́к ’вялікі камень’ (ст.-дар., Нар. сл., Сл. ПЗБ). Да ляжа́ць (гл.). Няясная матывацыя зычнай ‑г‑ (а не ‑ж‑, як у ляжак). Магчыма, у выніку намінацыі ⁺лягавы камень > лягак (?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лега́вый
1. прил., охот. / лега́вая соба́ка вы́жал, -жла м.;
2. сущ., прост. (сыщик, доносчик) ляга́вы, -вага м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)