лубяне́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; незак. (разм.).
Станавіцца цвёрдым, як луб (у 1 і 2 знач.).
|| зак. залубяне́ць, -е́е і злубяне́ць, -е́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лубяне́ць
дзеяслоў, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
лубяне́е |
лубяне́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
лубяне́ў |
лубяне́лі |
| ж. |
лубяне́ла |
| н. |
лубяне́ла |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
лубяне́ць несов., разг. лубене́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лубяне́ць, ‑ее; незак.
Разм. Станавіцца цвёрдым, нягнуткім, падобным на луб. Удзень наплывала вада ў акопы, салдацкія валёнкі і шынялі прамакалі, а ўвечары, калі пачынаўся мароз, адзенне так лубянела, што ў ім нельга было паварушыцца. Дудо.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лубяне́ць ’станавіцца цвёрдым, нягнуткім, падобным на луб’ (ТСБМ), лубя́ніць ’(аб яйку) выдаваць глухі гук, будучы цвёрдым’ (Шат.; Васілеўскі, БЛ, 10, 17). Утворана ад лубяны́ ’зроблены з лубу’, ’цвёрды, нягнуткі, падобны на луб’ (ТСБМ). Параўн. таксама гродз. лубяні́сты ’цвёрды, чэрствы’ (Сцяшк. Сл.). Да луб 1 (гл.). Гл. і лубець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
залубяне́ць гл. лубянець.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дубе́ць, -бе́ю, -бе́еш, -бе́е; незак.
1. Мерзнуць, калець.
Не зайздросная справа д. на марозе.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Цвярдзець, лубянець ад холаду.
Кажух дубее на холадзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Лубе́ць ’цвярдзець’ (Юрч. Вытв.). Відавочна, ад прыметніка *lubъ‑jь, як лубяне́ць — ад лубяны́ ’цвёрды, нягнуткі, падобны да лубу’ (ТСБМ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дубе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Мерзнуць, калець. — Ах, дзеткі мае, не людскае жыццё ў вас: і поначы трасіся, і на марозе дубей, і людзям назаляй. Лынькоў. // Цвярдзець, лубянець ад холаду. Паўкажушак дубее і стыне карой, вышчараецца люты мароз па-над ёй. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)