ле́н

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. ле́н
Р. ле́на
Д. ле́ну
В. ле́н
Т. ле́нам
М. ле́не

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

лен м., ист. лен

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лен ист. лен, род. ле́на м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лен, ‑а, м.

Гіст.

1. Спадчыннае зямельнае ўладанне ў эпоху феадалізму, якое давалася васалу пры ўмове, калі ён нёс ваенную службу і выконваў іншыя павіннасці; феод.

2. Падатак, які збіраўся з такога зямельнага ўладання.

[Ням. Lehn.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лен ’феод’, ленны, ст.-бел. ленный ’васальны’ (XVI ст.) запазычаны са ст.-польск. lenny, liński, leński, якія выводзяцца з ням. Lehen, с.-в.-ням. lēhen, lēn ’зямля, дадзеная сеньёрам васалу за вайсковую службу або за пэўную плату’ < lihen, суч. ням. leihen ’пазычаць’ (Слаўскі, 4, 155).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ле́на

назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. Ле́на Ле́ны
Р. Ле́ны Ле́н
Д. Ле́не Ле́нам
В. Ле́ну Ле́н
Т. Ле́най
Ле́наю		 Ле́намі
М. Ле́не Ле́нах

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

кале́на, -а, н.

1. (мн. кале́ні, -яў і -ле́нь). Сустаў, які злучае бядровую і галёначную косці; месца згібу нагі.

Сагнуць нагу ў калене.

2. (толькі мн., кале́ні, -яў і -ле́нь). Нага ад каленнага сустава да таза.

Узяць дзіця на калені.

3. (мн. кале́ны, -ле́н). Асобнае звяно, адрэзак у складзе чаго-н., які з’яўляецца злучэннем такіх жа адрэзкаў.

К. бамбука.

К. жалезнай трубы.

4. (мн. кале́ны, -ле́н). Частка чаго-н. непрамога, сагнутага ад аднаго павароту да другога.

К. дарогі.

К. ракі.

5. (мн. кале́ны, -ле́н). У музычным творы: асобная частка, закончаны матыў.

Салавей заспяваў на сем кален.

6. (мн. кале́ны, -ле́н), перан. У танцы: асобны прыём, фігура з эфектам.

Кадрыля на шаснаццаць кален.

7. (мн. кале́ны, -ле́н). Пакаленне ў радаслоўнай.

◊

Мора па калена каму — нічога не страшна, нічога не цяжка.

|| памянш. кале́нца, -а, мн. -ы, -аў, н. (да 3 і 5 знач.).

|| прым. кале́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

К. сустаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ле́ннік, ‑а, м.

Гіст. Васал, які атрымаў лен.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

густанасе́лены, ‑ая, ‑ае; ‑лен, ‑а.

З вялікай шчыльнасцю насельніцтва. Густанаселеная краіна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пале́на, -а, мн. -ы, -ле́н, н.

1. Кавалак распілаванага і рассечанага бервяна на паліва.

Асінавае п.

2. перан. Непаваротлівы, тупы чалавек (лаянк.).

|| памянш. пале́нца, -а, мн. -ы, -аў (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)