ла́тацца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
ла́таецца |
ла́таюцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ла́таўся |
ла́таліся |
| ж. |
ла́талася |
| н. |
ла́талася |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ла́тацца несов., страд., разг. чини́ться, починя́ться; лата́ться; заде́лываться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́тацца, ‑аецца; незак.
Зал. да латаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ла́та́цца, ла́тавацца, пала́та́цца ’лёгка нажываць, карыстацца чужым’ (Нас.), ’жывіцца, падзарабляць’ (Юрч.), бялын. ’пабірацца’ (Яўс.), ’падстройвацца, падладжвацца’ (Сцяшк.), лата́ньне ’карыстанне чужым, лёгкім прыбыткам’ (Нас.), бялын. ла́тыньня ’папрашайніцтва, падбіранне’ (Яўс.), латаніна ’лёгкі прыбытак, лёгкія заробкі’ (Нас.). Надзейнай этымалогіі няма. Паводле Слаўскага (5, 46–47), паходзіць ад прасл. lat‑, якое мае значэнне ’схапіць’ (Брукнер, 307). Параўн. бел. латва, лацьвей ’лёгка’, польск. łatwy, łacwi, łacny, ст.-польск. łatnica ’сетка для лоўлі рыбы’, серб.-харв. ла̏тити ’схапіць’, ла̏hати ’хапаць, браць’, lȁće ’марна’, чэш. láce, lacný ’лёгкі, танны’, славац. lacný ’тс’, ст.-слав. латити ’падсцерагчы, злавіць’. Матцэнаўэр (LF, 9, 185) дапускае роднаснасць з лат. lēts ’лёгкі, танны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лата́ться страд. ла́тацца, ла́піцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
починя́ться страд. папраўля́цца, пра́віцца; рамантава́цца; ла́тацца, ла́піцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вы́латаць ’дабыць, знайсці, выпрасіць’ (КЭС, лаг.). Гл. лата, латацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зачи́ниваться страд.
1. папраўля́цца;
2. ла́тацца, ла́піцца;
3. заво́стрывацца; см. зачи́нивать;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перечи́ниваться страд.
1. пра́віцца, папраўля́цца; рамантава́цца; ла́тацца, ла́піцца;
2. пераво́стрывацца; см. перечи́нивать;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чини́тьсяI несов.
1. (починяться) папраўля́цца, рамантава́цца, рапарава́цца; (накладываться — о заплатах) ла́тацца, ла́піцца;
2. (заостряться) вастры́цца, заво́стрывацца;
3. страд. папраўля́цца, рамантава́цца, рапарава́цца; ла́тацца, ла́піцца; вастры́цца, заво́стрывацца; см. чини́тьI.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)