кішма́, прысл.
У выразе: кішма кішэць (разм.) — пра суцэльную масу: кішэць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кішма́
прыслоўе
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| кішма́ |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
кішма́: к. кішэ́ць кишмя́ кише́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кішма́, прысл.
У выразе: кішма кішэць гл. кішэць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кішма — у выразе кішма кішэць (ТСБМ, Нас., ТС, Янк. БП). Гл. кішэць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кишмя́ кишмя́ киши́т разг. аж кішы́ць, кішма́ кішы́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кішэ́ць несов. кише́ть;
◊ аж кішы́ць (кіша́ць) — так и киши́т, так и киша́т;
кішма́ к. — кишмя́ кише́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
свіна́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
1. Працаўніца, якая даглядае свіней. Падбор свінарак вельмі ўдалы: абедзве маладыя, здаровыя і старанныя жанчыны. «Беларусь».
2. Абл. Тое, што і свінуха. [Міхля] ішла з ракітавым кашалём за гасцінец па лісіцы, па свінаркі. Яны ўрадзіліся гэтым годам кішма. Вясна цеплатою парыла.. і на грыбы не забылася. Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
п’я́ўка, ‑і, ДМ п’яўцы; Р мн. п’явак; ж.
1. Прэснаводны чарвяк, які корміцца кроўю жывёл, прысмоктваючыся да іх цела. Конская п’яўка. Медыцынскія п’яўкі. □ У балоце кішма кішаць п’яўкі, гадзюкі... Грамовіч.
2. перан. Крывапівец, паразіт, прыгнятальнік. І як ні кляў ён [Антось] гэту п’яўку, Ды мусіў даць рубля за спраўку. Колас. [Следчы:] — І не сорам вам быць п’яўкай, жыць за чужы кошт? «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кішэ́ць, ‑шыць; незак.
1. Мітусліва рухацца ў розных напрамках (пра мноства жывёлін, людзей). Незлічоныя мільёны мошак Аж кішаць у скошанай траве. Глебка. Мірыяды зялёных мух кішэлі ў нагрэтым паветры. Хомчанка.
2. кім. Быць перапоўненым мноствам жывых рухавых істот. Поле кішэла людзьмі, як мурашнік мурашкамі. Дуброўскі.
•••
Аж кішыць каго — вельмі многа. Аж кішыць рыбы, — пажартаваў Васіль. — А паспрабуй злаві каторую ўдзень, дык наседзішся... Савіцкі.
Кішма кішэць — тое, што і кішэць (у 1 знач.), толькі з адценнем узмацнення.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)