крыжа...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «крыж», напрыклад: крыжападобны, крыжакветны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крыжападо́бны, -ая, -ае.

Які мае выгляд, форму крыжа.

К. меч.

|| наз. крыжападо́бнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раскрыжава́нне, -я, н.

1. гл. раскрыжаваць.

2. мн. -і, -яў. Разыходжанне дарог у выглядзе крыжа.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кры́ж

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. кры́ж крыжы́
Р. кры́жа крыжо́ў
Д. кры́жу крыжа́м
В. кры́ж крыжы́
Т. кры́жам крыжа́мі
М. кры́жы крыжа́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кресте́ц​I анат. крыж, род. кры́жа м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

круп​II (лошади) крыж, род. кры́жа м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аксці́ць

‘хрысціць каго-небудзь, рабіць знак крыжа над кім-небудзь, чым-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. акшчу́ аксці́м
2-я ас. аксці́ш аксціце́
3-я ас. аксці́ць аксця́ць
Прошлы час
м. аксці́ў аксці́лі
ж. аксці́ла
н. аксці́ла
Загадны лад
2-я ас. аксці́ аксці́це

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

крыжаві́на, -ы, мн. -ы, -ві́н, ж.

1. Два брусы, дзве планкі, змацаваныя ў выглядзе крыжа.

2. Прыстасаванне на месцы перасячэння рэйкавых пуцей для пераводу цягніка на другі пуць (спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крыжападо́бны, ‑ая, ‑ае.

Які мае выгляд, форму крыжа. Крыжападобны меч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

распя́ць, разапну́, разапне́ш, разапне́; разапнём, разапняце́, разапну́ць; разапні́; распя́ты; зак., каго-што.

Прыбіць цвікамі да крыжа рукі і ногі (старадаўні спосаб пакарання).

|| незак. распіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. распя́цце, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)