Кро́шкі
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Кро́шкі |
| Р. |
Кро́шак
Кро́шкаў |
| Д. |
Кро́шкам |
| В. |
Кро́шкі |
| Т. |
Кро́шкамі |
| М. |
Кро́шках |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Кро́шкі ’крыху’ (Булг., Нас.). Гл. крышка 3.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кро́шка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
кро́шка |
кро́шкі |
| Р. |
кро́шкі |
кро́шак |
| Д. |
кро́шцы |
кро́шкам |
| В. |
кро́шку |
кро́шкі |
| Т. |
кро́шкай
кро́шкаю |
кро́шкамі |
| М. |
кро́шцы |
кро́шках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
кро́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
1. Маленькая, дробная часцінка чаго-н.
К. пячэння.
Хлебныя крошкі.
2. зб. Сыпучае рэчыва з дробных, раскрышаных часцінак чаго-н. (спец.).
Мармуровая к.
◊
Да крошкі — поўнасцю, зусім расходаваць, аддаць і пад.
Ні крошкі — няма ніколькі.
|| памянш. кро́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассы́пісты, -ая, -ае.
Які лёгка рассыпаецца на крупінкі, крошкі.
Рассыпістая бульба.
|| наз. рассы́пістасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскрышы́цца, ‑крышыцца; зак.
Ператварыць у крошкі, расцерціся на крошкі. Хлеб раскрышыўся. Зуб раскрышыўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стрэ́сціся, 1 і 2 ас. не ўжыв., страсе́цца; стрэ́слася; зак.
1. Зваліцца, скінуцца ад стрэсвання.
Крошкі стрэсліся з абруса.
2. Добра змяшацца.
Сена стрэслася с саломай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскрышы́ць, ‑крышу, ‑крышыш, ‑крышыць; зак., што.
Ператварыць у крошкі, расцерці на крошкі; раздрабіць на дробныя часткі. Раскрышыць лусту хлеба. □ Некалькі куль раскрышыла цагліны побач. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кро́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
1. Маленькі кусочак, дробная часцінка чаго‑н. Хлебныя крошкі. □ Па абрусе растрэсены крошкі французскага торта. Баранавых. Разам з дымам Ходас суха сплюнуў з языка крошку горкага тытуню. Адамчык. // зб. Здробненая маса якога‑н. рэчыва. Тарфяная крошка. □ [За клумбай] — кветкавы дыван, перарэзаны чырвонай дарожкай з цаглянай крошкі. Шамякін.
2. Разм. Пра дзіця, маладую істоту. І нават крошка Соня І тая пахвалілася: — І я сама сягоння Вунь чыста як памылася! Шуцько.
3. у знач. прысл. кро́шку. Разм. Трошкі, нямнога. Яўсей гэтага коціка неяк палюбіў: то малака яму налье ў сподак, то мяса з баршчу падкіне крошку. Сабаленка.
•••
Да крошкі — поўнасцю, зусім (расходаваць, аддаць што‑н. і пад.).
І крошкі падабраць гл. падабраць.
Ні крошкі — ніколькі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змахну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.
Хуткім, рэзкім рухам зняць, сцерці з паверхні чаго-н. або скінуць.
З. пыл.
З. крошкі са стала.
|| незак. зма́хваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)