коло́тьI несов. (раскалывать) кало́ць;
коло́ть дрова́ кало́ць дро́вы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
коло́тьII несов., прям., перен. кало́ць; паро́ць;
коло́ть була́вкой кало́ць шпі́лькай;
коло́ть упрёками кало́ць дако́рамі;
коло́ть свине́й кало́ць свіне́й;
коло́ть в боку́ безл. кало́ць у баку́;
пра́вда глаза́ ко́лет посл. пра́ўда во́чы ко́ле.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кало́ць I несов.
1. в разн. знач. коло́ть; (свиней — ещё) ре́зать; бить;
іржэ́ўнік ко́ле но́гі — стерня́ ко́лет но́ги;
к. штыко́м — коло́ть штыко́м;
к. свіне́й — коло́ть (ре́зать, бить) свине́й;
2. безл. (причинять колющую боль) коло́ть;
у баку́ ко́ле — в боку́ ко́лет;
3. (шприцем) коло́ть, де́лать уко́лы;
4. разг. (рогами) бода́ть;
5. перен. коло́ть, уязвля́ть;
к. дако́рамі — коло́ть упрёками;
◊ к. во́чы — (каму) коло́ть глаза́ (кому);
пра́ўда во́чы ко́ле — посл. пра́вда глаза́ ко́лет
кало́ць II несов. (расщеплять на части) коло́ть; руби́ть;
к. лёд — коло́ть лёд;
к. дро́вы — коло́ть (руби́ть) дрова́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уязвля́ть несов. (поражать) уража́ць; (оскорблять) абража́ць; (колоть) кало́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
подка́лыватьII несов., разг. (колоть дополнительно) падко́лваць; см. подколо́тьII.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ко́лотыйI ко́латы; см. коло́тьI;
ко́лотый са́хар ко́латы цу́кар.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ко́лотыйII ко́латы; по́раты; см. коло́тьII;
ко́лотая ра́на ко́латая ра́на.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
стрека́тьI несов. (обжигать чем-л. жгучим), прост. пячы́; (колоть) кало́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Аско́лак. Рус. оско́лок, укр. оско́лок, оскі́лок ’тс’, славен. oskȃłek ’стрэмка’, чэш. oskolek з рускай мовы. Ст.-рус. осколъ ’скала’. Фасмер (3, 160) указвае на сувязь з щель, скала, колоть, г. зн. на належнасць да і.-е. *(s)kel‑/(s)kol‑; такую ж сувязь канстатуе і Аткупшчыкоў (Из истории, 114). Шанскі (КЭСРЯ, 315) удакладняе словаўтварэнне осколить ’ашчыпаць, абцясаць’ > оскол, ад якога памяншальнае осколок (формы осколить, оскол фіксуе Даль), прычым у осколить «корань той самы, што ў колоть» (КЭСРЯ), відавочна, осколить азначала ’абкалоць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падко́лваць I несов., в разн. знач. подка́лывать; (говорить колкости — ещё) поддева́ть, уязвля́ть, ука́лывать; см. падкало́ць I
падко́лваць II несов. (колоть дополнительно) подка́лывать; см. падкало́ць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)