Verbum

анлайнавы слоўнік

ко́злік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. гл. казёл.

2. Тое, што і казёл (у 6 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́злік

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

	адз.	мн.
Н.	ко́злік	ко́злікі
Р.	ко́зліка	ко́злікаў
Д.	ко́зліку	ко́злікам
В.	ко́зліка	ко́злікаў
Т.	ко́злікам	ко́злікамі
М.	ко́зліку	ко́зліках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ко́злік м., уменьш.-ласк. ко́злик

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́злік, ‑а, м.

1. Памянш.-ласк. да казёл (у 1, 2 знач.); невялікі казёл. Стаіць козлік шэранькі. Бядуля.

2. Тое, што і казёл (у 8 знач.). За варотамі цямнеў сілуэт «козліка». — Сядайце сюды, — салдат бразнуў дзверцамі кабіны. Алешка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ко́злік ₁ ’умацаванне саламянай страхі’ (Мат. Гом., Хар.). Параўн. казёл ₃.

Ко́злік ₂ ’конік’ (Сл. паўн.-зах.). Гл. казёл ₁₂.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

казёл, -зла́, мн. -злы́, -зло́ў, м.

1. Дзікая млекакормячая жывёліна сямейства пустарогіх, якая водзіцца звычайна ў гарах.

Сібірскі к.

2. Самец дамашняй казы.

3. Від бабкі, якая складаецца з некалькіх снапоў ячменю або аўса, пастаўленых адмыслова для прасушвання (разм.).

4. Гімнастычны снарад у выглядзе кароткага, абабітага скурай бруса на чатырох высокіх ножках.

Скакаць цераз казла.

5. Назва гульні ў карты, даміно (разм.).

Забіваць казла.

6. Легкавы аўтамабіль павышанай праходнасці (разм.).

Туды толькі на «казле» праедзеш.

◊

Пусціць казла ў агарод (разм., іран.) — дапусціць каго-н. туды, дзе ён хоча мець выгаду.

Як з казла малака — няма ніякай карысці.

|| памянш.-ласк. ко́злік, -а, мн. -і, -аў (да 1 і 2 знач.).

|| прым. казлі́ны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

К. рог.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Ко́злікі ₁ ’рдзест’ (ТС). Параўн. козлік (гл.).

◎ Ко́злікі ₂ ’заплеценыя валасы’ (Ян.). Магчыма, да казелю (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Матаровік ’мапед’ (навагр., Сцяшк. Сл.). З польск. motorower ’тс’ са зменай суфікса на ‑ік (як газік, козлік — назвы легкавых машын).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

развалачы́цца, ‑лачуся, ‑лочышся, ‑лочыцца; зак.

Разм. Пачаць часта і доўга валачыцца, хадзіць невядома дзе; расцягацца. Падрос козлік і вельмі ж развалачыўся. Брыль. [Ян:] — Нямала я палаяў яго, што валочыцца кожную ноч... Думаў я, што прыйдзецца мне лейцамі яго вучыць, бо развалачыўся, як Лейзерава карова, усё па чужых дварах... Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тылізу́й ‘балотны кулік, Limosa melanura’ (Мядзв.). Магчыма, складанае слова, параўн. пачатак літ. tilvikas ‘бакас, баран, Scolapax’, лат. tilbīte ‘кулік’ і літ. zuĩkis ‘заяц’, гл. выкарыстанне назвы жывёлы для наймення птушак у літ. perkūno oželis ‘бакас’, дзе oželis — ‘козлік’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)