ардынату́ра, -ы, ж.

1. Пасада ардынатара або ардынарнага прафесара.

2. Род практычнай медыцынскай аспірантуры.

Клінічная а.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кліні́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да клінікі. Клінічны гарадок. Клінічная бальніца. // Які праводзіцца ў клініцы. Клінічнае лячэнне. Клінічныя даследаванні.

•••

Клінічная смерць гл. смерць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ардынату́ра, ‑ы, ж.

1. Род практычнай медыцынскай аспірантуры. Клінічная ардынатура.

2. Пасада ардынатара.

3. Уст. Пасада ардынарнага прафесара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кліні́чны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. кліні́чны кліні́чная кліні́чнае кліні́чныя
Р. кліні́чнага кліні́чнай
кліні́чнае		 кліні́чнага кліні́чных
Д. кліні́чнаму кліні́чнай кліні́чнаму кліні́чным
В. кліні́чны (неадуш.)
кліні́чнага (адуш.)		 кліні́чную кліні́чнае кліні́чныя (неадуш.)
кліні́чных (адуш.)
Т. кліні́чным кліні́чнай
кліні́чнаю		 кліні́чным кліні́чнымі
М. кліні́чным кліні́чнай кліні́чным кліні́чных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

отарыналарынгало́гія, ‑і, ж.

Медыцынская клінічная дысцыпліна, якая вывучае прычыны ўзнікнення, спосабы лячэння і прафілактыку захворванняў вуха, носа і горла.

[Ад грэч. ús, ōtós — вуха, rhis, rhinos — нос, lárynx, láryngos — гартаць і logos — навука.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лабарато́рна-кліні́чны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. лабарато́рна-кліні́чны лабарато́рна-кліні́чная лабарато́рна-кліні́чнае лабарато́рна-кліні́чныя
Р. лабарато́рна-кліні́чнага лабарато́рна-кліні́чнай
лабарато́рна-кліні́чнае		 лабарато́рна-кліні́чнага лабарато́рна-кліні́чных
Д. лабарато́рна-кліні́чнаму лабарато́рна-кліні́чнай лабарато́рна-кліні́чнаму лабарато́рна-кліні́чным
В. лабарато́рна-кліні́чны (неадуш.)
лабарато́рна-кліні́чнага (адуш.)		 лабарато́рна-кліні́чную лабарато́рна-кліні́чнае лабарато́рна-кліні́чныя (неадуш.)
лабарато́рна-кліні́чных (адуш.)
Т. лабарато́рна-кліні́чным лабарато́рна-кліні́чнай
лабарато́рна-кліні́чнаю		 лабарато́рна-кліні́чным лабарато́рна-кліні́чнымі
М. лабарато́рна-кліні́чным лабарато́рна-кліні́чнай лабарато́рна-кліні́чным лабарато́рна-кліні́чных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ана́тама-кліні́чны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ана́тама-кліні́чны ана́тама-кліні́чная ана́тама-кліні́чнае ана́тама-кліні́чныя
Р. ана́тама-кліні́чнага ана́тама-кліні́чнай
ана́тама-кліні́чнае		 ана́тама-кліні́чнага ана́тама-кліні́чных
Д. ана́тама-кліні́чнаму ана́тама-кліні́чнай ана́тама-кліні́чнаму ана́тама-кліні́чным
В. ана́тама-кліні́чны (неадуш.)
ана́тама-кліні́чнага (адуш.)		 ана́тама-кліні́чную ана́тама-кліні́чнае ана́тама-кліні́чныя (неадуш.)
ана́тама-кліні́чных (адуш.)
Т. ана́тама-кліні́чным ана́тама-кліні́чнай
ана́тама-кліні́чнаю		 ана́тама-кліні́чным ана́тама-кліні́чнымі
М. ана́тама-кліні́чным ана́тама-кліні́чнай ана́тама-кліні́чным ана́тама-кліні́чных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

смерць, -і, мн. -і, смярце́й, ж.

1. Спыненне жыццядзейнасці арганізма.

Раптоўная с.

Быць пры смерці (паміраць).

2. у знач. вык. Бяда, гора; спыненне якой-н. дзейнасці.

Творчая няўдача для яго — с.

○

Біялагічная смерць — поўнае спыненне біялагічных працэсаў у клетках і тканках арганізма.

Клінічная смерць — прамежак часу, калі дыханне і сардэчная дзейнасць спыняцца, але тканкі яшчэ ў пэўнай ступені захоўваюць жыццяздольнасць.

◊

Да смерці (разм.) — вельмі моцна.

Не на жыццё, а на смерць — не шкадуючы жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

карці́на, -ы, мн. -ы, -цін, ж.

1. Твор жывапісу, выкананы фарбамі.

Карціны мастака М.

Савіцкага.

2. Тое, што можна бачыць, уяўляць у канкрэтных вобразах.

Карціны прыроды.

3. Адлюстраванне чаго-н. у літаратурным творы.

К. бітвы.

К. жыцця сялян.

4. Агульны стан, выгляд чаго-н.

Клінічная к. захворвання.

5. Частка акта ў драматычным творы, якая патрабуе самастойнай дэкарацыі.

Другая к. першага акта.

6. Кінакарціна, кінафільм (разм.).

У кінатэатры ідзе новая к.

|| памянш. карці́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 1—3 знач.).

|| прым. карці́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Карцінная галерэя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

смерць, ‑і; Р мн. смярцей; ж.

1. Спыненне жыццядзейнасці, гібель арганізма; спыненне біялагічнага абмену рэчываў у арганізме або ў яго частцы. Фізіялагічная смерць. Смерць клеткі. Смерць дрэва.

2. Спыненне існавання чалавека ці жывёліны. Раптоўная смерць. Смерць ад разрыву сэрца. Гвалтоўная смерць. □ Хлапец чуў, як халадзее рука бацькі, як з кожнай хвілінай астывае яго кроў, як падступае смерць. Самуйлёнак. Паклікаў бацька перад смерцю сыноў. Якімовіч. // Разм. Смертная кара. Пакараць смерцю. □ [Немцы] прысудзілі Сёмку да смерці. Лынькоў. А як смерцю Максіма скаралі, — Рукі белыя да брамы прыбівалі. Багдановіч. // перан. Гібель, знішчэнне, канец чаго‑н. Смерць горада.

3. у знач. вык. Разм. Дрэнна, нядобра; бяда, гора. [Мароз:] — Каму-небудзь ад крытыкі смерць, а бальшавіку толькі здорава. Лобан. На спакой і на мір ашчарацца не смець! Войнам — смерць! Войнам — смерць! Шушкевіч. Хоць верць-круць, хоць круць-верць, а панству ўсё роўна смерць. З нар.

•••

Клінічная смерць — прамежак часу, калі дыханне і сардэчная дзейнасць спыняюцца, але тканкі яшчэ не падвяргаюцца распаду і ў пэўнай ступені захоўваюць жыццяздольнасць.

Палітычная смерць — немагчымасць для каго‑н. працягваць палітычную дзейнасць па прычыне поўнага свайго ідэйнага і палітычнага банкруцтва.

Глядзець смерці ў вочы гл. глядзець.

Да смерці — вельмі моцна. Дзядзька да смерці спалохаўся, а мядзведзь, мусіць, спалохаўся таксама, бо раптам як павярнуў у гушчар ды як даў дзёру. Васілевіч.

Знайсці смерць гл. знайсці.

На валасок (валаску) ад смерці гл. валасок.

Не на жыццё, а на смерць гл. жыццё.

Паміж (між) жыццём і смерцю гл. жыццё.

Пры смерці — у вельмі цяжкім, небяспечным для жыцця стане.

Пытанне жыцця або смерці гл. пытанне.

Сеяць смерць гл. сеяць.

Толькі па смерць пасылаць каго гл. пасылаць.

Тры чвэрці да смерці гл. чвэрць.

Як смерць (пра выгляд чалавека) — вельмі бледны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)