касцё́р
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
касцё́р |
кастры́ |
| Р. |
кастра́ |
кастро́ў |
| Д. |
кастру́ |
кастра́м |
| В. |
касцё́р |
кастры́ |
| Т. |
кастро́м |
кастра́мі |
| М. |
кастры́ |
кастра́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
касцёр¹, -стра́, мн. -стры́, -стро́ў, м.
Складзеныя пэўным парадкам папілаваныя і паколатыя дровы.
Скласці дровы ў к.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
касцёр², -стра́, мн. -стры́, -стро́ў, м.
Тое, што і вогнішча (у 1 знач.).
Распаліць к.
|| прым. кастро́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
касцёр, -стра́ м.
I
1. (дров) поле́нница ж.;
2. (блинов и т.п.) сто́пка ж.
II костёр
III горн. костёр
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
касцёр, ‑стра, м.
1. Агонь, распалены з кучы галля, дроў або ламачча; вогнішча. Раскласці касцёр. Партызанскія кастры. □ Нацягалі сухіх шыпулек, ламачча, і скора ўспыхнуў вялізны касцёр. Чарнышэвіч. Садзяцца хлопцы ў шчыльны круг Каля рыбацкага кастра. Смагаровіч.
2. Складзеныя ў пэўным парадку дровы або іншы лясны матэрыял. Дровы складзены ў касцёр, Косцік вешае пілу ў падпаветцы на цвік. Васілевіч. // Абл. Стос, горка. Паміж двух лаў пад абразамі Туліўся стол з двума кастрамі Аладак грэцкіх, як пампушак. Колас.
3. Мацаванне са стоек, складзеных гарызантальна адна на адну ў выглядзе трохвугольных або квадратных калон, якія падпіраюць столь горнай распрацоўкі.
•••
Піянерскі касцёр — урачысты сход піянераў каля кастра.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Касцёр ’каласоўнік, Bromus secallinus L.’ (Байк. і Некр.); ’града ці стажок складзеных дроў’; ’грудок чаго-н., вельмі многа’; ’раскладзены агонь на полі, у лесе’; ’вогнішча’ (Сл. паўн.-зах.). Рус. костёр ’касцёр, агонь’; ’купа дроў і да т. п.’, ’вялікая ўкладка снапоў у полі’, ’кастрыца’ і г. д., укр. косте́р ’сажань дроў’, славен. kóster ’вогнішча; купа дроў’ і г. д. Праформа *kostrъ, генетычна звязана з прасл. *kostra ’кастрыца; шкілет, касцяк; вострыя костачкі рыбы; шэрсць казы; хвошч палявы’ і г. д. Да этымалогіі гл. досыць складаны агляд Трубачова, Эт. сл., 11, 158–160. 163–164. Гл. яшчэ тлумачэнне Фасмера, 2, 347–348.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кастро́вы костро́вый (к касцёр II)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цяплі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., це́пліцца; незак.
1. Гарэць слабым полымем, слаба свяціцца.
Яшчэ цяпліўся касцёр.
У хаце цяпліўся агеньчык.
2. Праяўляцца ў малой, нязначнай ступені (пра жыццё, надзею, пачуццё і пад.).
Цепліцца надзея.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
піяне́рскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да піянера (у 4 знач.). Піянерскі атрад. Піянерскі гальштук. □ Толя Кавалёў вяртаўся з піянерскага лагера ў свой горад на чацвёрты дзень вайны. Якімовіч.
•••
Піянерскі касцёр гл. касцёр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
піяне́рскі пионе́рский;
п. га́льштук — пионе́рский га́лстук;
○ п. касцёр — пионе́рский костёр
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)