касмы́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).
Тое, што і касмыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
касмы́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
касмы́к |
касмыкі́ |
| Р. |
касмыка́ |
касмыко́ў |
| Д. |
касмыку́ |
касмыка́м |
| В. |
касмы́к |
касмыкі́ |
| Т. |
касмыко́м |
касмыка́мі |
| М. |
касмыку́ |
касмыка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
касмы́к, -ка́ м., разг., см. касмы́ль
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
касмы́к, ‑а, м.
Разм. Тое, што і касмыль. — Азірнуўся я — смаліць за мною верхам на кані кудлаты мужык бег шапкі, толькі касмыкі на галаве трасуцца. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Клок 1 ’жыццёвая сіла ў зярне’ (Чач., КЭС, лаг.). Гл. клёк.
Клок 2 ’касмык, жмут сена, валасоў’ (Мат. Гом., Нар. сл., Сл. паўн.-зах.). Укр. клоччя, рус. клок ’тс’, балг. клъчище, серб.-харв. ку̑к, славен. kólke ’пакулле’, польск. kłak ’касмык, пакулле’. Найбольш верагодная версія да *plъkъ, генетычна суаднесенага з літ. plaukaĩ ’валасы’, лат. plaukas ’валокны’, с.-в.-ням. floccho ’касмык’ (Мацэнаўэр LF, 51, 125; Фасмер, 2, 252). Іншыя этымалогіі бяздоказныя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плі́шчык ’касмык травы на скошанай сенажаці’ (кобр., ЛА, 2). З ’плешчык, якое да плеш < плехі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кло́чча ’адходы пры апрацоўцы льну’ (Сцяшк., Влад.), ’пачаскі, пачассе’ (Сл. паўн.-зах.), ’касмык чаго-небудзь валакністага’ (Нас.). Гл. клок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кузла́к ’камячок засохлага гною на поўсці жывёлы’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. лат. kužli ’касмыль, касмык’. Ці не балтызм, непасрэдная крыніца якога невядома.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жмут, пук, пасма, вехаць, жменя; касмыль, касмык (разм.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Іллі́ барада́ ’нязжаты касмык жыта, які пакідалі на полі’ (Інстр. II). У рускіх вядома абазначэнне апошняй жмені каласоў «Волосу на бородку», у сербаў божја брада (Б. А. Рыбакоў, Язычество древних славян, 1981, 425). Рэлікт старога язычніцкага абраду, дзе імя Ілья сведчыць аб больш познім хрысціянскім напластаванні. З Ілья і барада (гл.); параўн. лібарада.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)