карча́га
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
карча́га |
карча́гі |
| Р. |
карча́гі |
карча́г |
| Д. |
карча́зе |
карча́гам |
| В. |
карча́гу |
карча́гі |
| Т. |
карча́гай
карча́гаю |
карча́гамі |
| М. |
карча́зе |
карча́гах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
карча́га², -і, ДМ -ча́зе, мн. -і, -ча́г, ж.
1. Тое, што і амфара (уст.).
2. Гляк для мазі (разм.).
|| прым. карча́жны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
карча́га¹, -і, ДМ -ча́зе, мн. -і, -ча́г, ж. (разм.).
Пень, вывернуты з карэннем; корч.
|| памянш. карча́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
карча́га ж., разг. корча́га
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
карча́га 1, ‑і, ДМ ‑чазе, ж.
Разм. Пень, вывернуты з карэннем; корч. Гануля дастала з-за коміна карчагі і стала чыркаць запалк[ай], якая адсырэла і не загаралася. Гурскі.
карча́га 2, ‑і, ДМ ‑чазе, ж.
1. Тое, што і амфара. Па такіх знаходках, як абломкі амфар, або карчаг, якія выкарыстоўваліся феадаламі для зберажэння він, відаць, што гэта пасяленне з самага пачатку не было сельскім. «Беларусь».
2. Разм. Гляк для мазі. Паны налева важна садзяць, Дзе іх сярмяжнікі не здрадзяць Ні пахам дзёгцю, ні карчагі, Ні відам латанай сярмягі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Карча́га 1 ’пень, вывернуты з карэннем, корч’ (ТСБМ), да корч з прадуктыўным ва ўсходнеславянскіх мовах суфіксам ‑ага (SP, 1, 64).
Карча́га 2 ’амфара, гляк’ (ТСБМ) ’плецены сасуд з саломы, які мае форму караткашыйнага графіна’ (Касп., Нік. Очерки), укр. корчага ’сасуд з вузкім горлам’, рус. корчага, ст.-рус. кърчага, ст.-слав. кърчагъ, чэш. křčah, балг. кърчаг, серб.-харв. кр̀чаг. Прасл. kъrčaga можна тлумачыць як вытворную ад kъrkъ ’шыя’ і суфікса (j)aga‑ ’сасуд, які мае горла’ (параўн. назву сасуда гарлач) (Трубачоў, ЭИРЯ, 2, 1962, 39). Гэта версія мае яўныя перавагі перад версіяй аб цюрскім паходжанні слова (тур. korčak ’кішка, мех, бурдзюк’) (Фасмер, 2, 341).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
карча́жына, -ы, мн. -ы, -жын, ж. (разм.).
Тое, што і карчага¹.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
карча́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.
Памянш.-ласк. да карчага 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Карчо́к ’маленькая карчага, пянёк’ (Гарэц., Сл. паўн.-зах., Др.-Падб.). Гл. корч, карчага. Рэгулярны дэмінутыў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
коря́га ж. корч, род. карча́ м.; карча́га, -гі ж., карча́жына, -ны ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)