кара́сь, -я́, мн. -і́, -ёў, м.
Прэснаводная рыба сямейства карпавых з чырванаватымі плаўнікамі.
|| прым. карасёвы, -ая, -ае і карасі́ны, -ая, -ае.
Карасёвая юшка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кара́сь
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
кара́сь |
карасі́ |
| Р. |
карася́ |
карасёў |
| Д. |
карасю́ |
карася́м |
| В. |
карася́ |
карасёў |
| Т. |
карасём |
карася́мі |
| М. |
карасі́ |
карася́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
кара́сь зоол. кара́сь, -ся́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кара́сь I, -ся́ м., зоол. кара́сь;
◊ на то́е і шчупа́к у мо́ры, каб к. не драма́ў — посл. на то и щу́ка в мо́ре, чтоб кара́сь не дрема́л
кара́сь II, -ся́ м. подо́сина ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кара́сь, ‑я, м.
Прэснаводная рыба сямейства карпавых, якая водзіцца ў вадаёмах з ілістым дном. Плешчуцца серабрыстыя хвалі штучнага возера, у якім хутка занерастуе залацісты карп і непаваротлівы карась. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кара́сь 1 ’карась, Carassius vulgaris’, укр. карась, рус. карась, чэш. karas, в.-луж. karas, балг. караш, серб.-харв. ка̀рас, славен. karas. Надзейнай этымалогіі не існуе. Магчыма, запазычанне з усходу; параўн. марыйск. karaka ’карась’, удмур. karaka ’тс’ і інш. (Трубачоў, Эт. сл., 9, 152).
Кара́сь 2 ’жалезная паласа, якую прымацоўваюць да ніжняй часткі драўлянай восі калёс’ (Маслен., КЭС, лаг.). Паходжанне няяснае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шчупа́к, -ка́ м. щу́ка ж.;
◊ на то́е і ш. у мо́ры, каб кара́сь не драма́ў — посл. на то и щу́ка в мо́ре, чтоб кара́сь не дрема́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
драма́ць несов. дрема́ть;
◊ не д. — не дрема́ть;
на то́е і шчупа́к у мо́ры, каб кара́сь не драма́ў — посл. на то и щу́ка в мо́ре, чтоб кара́сь не дрема́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
саза́н, ‑а, м.
Рачная прамысловая рыба сямейства карпавых, роданачальнік многіх парод культурнага карпа. У сажалках гадуецца карп, сазан, карась. Чарнышэвіч. Сазан (карп) — дужая рыба з шырокім тулавам, пакрытым буйной серабрыстай луской. Матрунёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кара́скацца ’карабкацца’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб.), украінскія і рускія адпаведнікі толькі з прэфіксамі (відкараскатись, откараскаться). Магчыма, кантамінацыя карабкацца з карась. Польск. karaskać się запазычанне з бел. мовы (Слаўскі, 2, 66–67).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)