капы́т
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
капы́т |
капыты́ |
| Р. |
капыта́ |
капыто́ў |
| Д. |
капыту́ |
капыта́м |
| В. |
капы́т |
капыты́ |
| Т. |
капыто́м |
капыта́мі |
| М. |
капыце́ |
капыта́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
капы́т, -а́, М -пыце́, мн. -ы́, -о́ў, м.
Рагавое ўтварэнне на канцы ног у некаторых млекакормячых.
|| памянш. капыто́к, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м.
|| прым. капы́тны, -ая, -ае.
Атрад капытных (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
капы́т, -та́ м. копы́то ср.;
◊ ~та́мі налажы́ць — окочу́риться;
задра́ць ~ты́ — протяну́ть но́ги
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
капы́т, ‑а, М ‑пыце, м.
Рагавое ўтварэнне на канцы ног у некаторых млекакормячых. Калі-нікалі праязджала павольна калымага, .. пацоквалі падкаваныя конскія капыты. Колас. На паляне між дубоў — Шмат слядоў Ад капытоў. Муравейка. Адбіваецца кабылка Капытамі ад ваўкоў. Якімовіч.
•••
Задраць капыты — здохнуць (пра жывёліну), памерці (пра чалавека).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няпарнакапы́тныя, -ых, адз. няпарнакапы́тнае, -ага, н.
Атрад млекакормячых з няцотным лікам пальцаў, якія ўтвараюць капыт (адносяцца конь, насарог і тапір).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гу́ба, -ы, мн. -ы, губ, ж.
Тоўсты, падобны на капыт грыб, які паразітуе на дрэвах і выклікае гніенне драўніны.
|| прым. гу́бавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
капыто́к, ‑тка, м.
Памянш.-ласк. да капыт. Прайшло колькі дзён, і Стрэлачка ўстала на ногі, застукала капыткамі па падлозе, пачала хадзіць каля канапы. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Ра́капыціна, ра́копуціна, ракопу́ціна ’капыт у свінні, авечкі, каровы’ (ТС). Кантамінацыя ра́котка, рако́тка (гл. ракацень) і копыт ’капыт’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цо́кат, ‑у, М ‑каце, м.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. цокаць 1, а таксама гукі гэтага дзеяння. А на палянах — там, дзе бор, Пад салаўіны свіст і цокат Ад вечара да позніх зор Зямля і ноч ляжыць упокат. Матэвушаў. Далёка плыве чоткі цокат капыт. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Капу́цік ’расянка, Drosera rotundifolia L.’ (ельск. Жыв. сл.). Відавочна, з капыцік < капыт. Матывацыя: паводле падабенства круглых лістоў да капыта.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)