кана́л
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
кана́л |
кана́лы |
| Р. |
кана́ла |
кана́лаў |
| Д. |
кана́лу |
кана́лам |
| В. |
кана́л |
кана́лы |
| Т. |
кана́лам |
кана́ламі |
| М. |
кана́ле |
кана́лах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
кана́л, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Штучнае рэчышча, напоўненае вадой.
Асушальны к.
2. Вузкая поласць у выглядзе трубы, трубкі ўнутры чаго-н. (спец.).
К. ствала гарматы.
3. Лінія сувязі, камунікацыі.
Перадача вядзецца па трох каналах.
4. Тое, што і тэлеканал.
Пераключыць тэлевізар на больш цікавы к.
5. звычайна мн., перан. Шляхі, сродкі для дасягнення чаго-н.
Дыпламатычныя каналы.
|| прым. кана́льны, -ая, -ае (да 1, 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кана́л м., в разн. знач. кана́л;
араша́льны к. — ороси́тельный кана́л;
ка́бельны к. — ка́бельный кана́л;
стравава́льны к. — анат. пищевари́тельный кана́л;
~лы абарачэ́ння — эк. кана́лы обраще́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кана́л в разн. знач. кана́л, -ла м.;
ороси́тельный кана́л араша́льны кана́л;
кана́л ствола́ пу́шки кана́л ствала́ гарма́ты;
пищевари́тельный кана́л стравава́льны кана́л;
кана́лы обраще́ния эк. кана́лы абарачэ́ння (абаро́ту);
переда́ча ведётся по трём кана́лам перада́ча вядзе́цца па трох кана́лах;
дипломати́ческий кана́л дыпламаты́чны кана́л;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кана́л, ‑а, м.
1. Напоўненае вадой штучнае рэчышча, прызначанае для суднаходнай сувязі паміж асобнымі вадаёмамі, а таксама для водазабеспячэння, арашэння, асушэння балот і інш. Асушальны канал. Беламорска-Балтыйскі канал. Абвадняльны канал. □ Машына стаяла сярод алешніку, на беразе роўнага, як страла, калектарнага канала, які ўразаўся ў глыб балота. Краўчанка.
2. Вузкая поласць у выглядзе трубы, трубкі ўнутры чаго‑н. Канал ствала гарматы. Кабельны канал.
3. У арганізме жывёлы і чалавека — звілістая трубка, праз якую праходзяць тыя ці іншыя рэчывы. Кішэчны канал. Мочаспускальны канал.
4. Спец. Лінія сувязі, камунікацыі. Перадача вядзецца па трох каналах.
5. толькі мн. (кана́лы, ‑аў); перан. Шляхі пранікнення, пашырэння чаго‑н.; сродкі для дасягнення чаго‑н. Дыпламатычныя каналы. □ Шырокія і трывалыя гандлёвыя сувязі горада з Масквой, Ноўгарадам, Смаленскам .. служылі разам з тым і каналамі культурных сувязей. Алексютовіч.
[Ад лац. canalis — труба.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кана́л ’штучнае рэчышча, прызначанае для злучэння асобінах вадаёмаў, для арашэння і асушэння’ (ТСБМ, Яшк.). Ст.-бел. каналъ (XVII ст.), якое са ст.-польск. kanał ’канал’ < ням. Kanal < лац. canālis ’труба, канал, роў’ < canna ’трыснёг, труба’ < ст.-грэч. κάννα ’тс’ (Булыка, Запазыч., 136; Слаўскі, 2, 41; Шанскі, 2 (К). 41).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бярэ́зінскі кана́л Бере́зинский кана́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пана́мский кана́л Пана́мскі кана́л.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Суэ́цкий кана́л Суэ́цкі кана́л.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Дняпро́ўска-Бу́гскі кана́л Днепро́вско-Бу́гский кана́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)