Кало́дзежы

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. Кало́дзежы
Р. Кало́дзежаў
Д. Кало́дзежам
В. Кало́дзежы
Т. Кало́дзежамі
М. Кало́дзежах

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кало́дзеж

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. кало́дзеж кало́дзежы
Р. кало́дзежа кало́дзежаў
Д. кало́дзежу кало́дзежам
В. кало́дзеж кало́дзежы
Т. кало́дзежам кало́дзежамі
М. кало́дзежы кало́дзежах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жураве́ль², -раўля́, мн. -раўлі́, -раўлёў, м.

Прыстасаванне пры калодзежы для даставання вады ў выглядзе доўгага шаста, які служыць рычагом.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ускаламу́ціць сов. взмути́ть, взбаламу́тить;

у. ваду́ ў кало́дзежы — взмути́ть (взбаламу́тить) во́ду в коло́дце

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

павымярза́ць, ‑ае; зак.

Вымерзнуць — пра ўсё, многае. Сады павымярзалі. □ Калі ў саракавым годзе павымярзалі калодзежы, дык уся вёска піла з крыніцы. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́чарпацца, ‑аецца; зак.

1. Выбрацца да канца ў выніку чэрпання. Вычарпалася вада ў калодзежы.

2. перан. Поўнасцю расходавацца, скончыцца. Вычарпаліся сродкі, сілы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абдзяўбці́, ‑дзяўбу, ‑дзяўбеш, ‑дзяўбе; ‑дзяўбём, ‑дзеўбяце; зак., што.

Абкляваць; клюючы, зрабіць паверхню няроўнай. Шпакі абдзяўблі яблык. // Разм. Паадбіваць што‑н. ад чаго‑н. Абдзяўбці лёд у калодзежы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

капта́ж, ‑у, м.

1. Заключэнне ў трубы, калодзежы і іншыя збудаванні падземнай крыніцы вадкасці або газу з мэтай іх найбольш поўнага выкарыстання.

2. Збудаванне над месцам выхаду крыніцы.

[Фр. captage.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абкало́ць ​1, ‑калю, ‑колеш, ‑коле; зак., што.

Адбіць, адкалоць кавалкамі што‑н. з чаго‑н. Абкалоць лёд у калодзежы.

абкало́ць ​2, ‑калю, ‑колеш, ‑коле; зак., што.

Пакалоць чым‑н. вострым вакол чаго‑н. ці па ўсёй паверхні чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

По́днязь ’падсцілка’ (Мат. Гом.). Рус. по́днесь ’ніжні вянец зрубу ў калодзежы’, по́днизь ’махры з бісеру, якія завязваюцца пад хустку’. З *под‑ніз (гл. ніз), параўн. нызь (іншая назва пудо́шва) ’ніжняя частка кавадла’ (драг., Жыв. сл.),

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)