калга́сны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. калга́сны калга́сная калга́снае калга́сныя
Р. калга́снага калга́снай
калга́снае		 калга́снага калга́сных
Д. калга́снаму калга́снай калга́снаму калга́сным
В. калга́сны (неадуш.)
калга́снага (адуш.)		 калга́сную калга́снае калга́сныя (неадуш.)
калга́сных (адуш.)
Т. калга́сным калга́снай
калга́снаю		 калга́сным калга́снымі
М. калга́сным калга́снай калга́сным калга́сных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

саўга́сна-калга́сны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. саўга́сна-калга́сны саўга́сна-калга́сная саўга́сна-калга́снае саўга́сна-калга́сныя
Р. саўга́сна-калга́снага саўга́сна-калга́снай
саўга́сна-калга́снае		 саўга́сна-калга́снага саўга́сна-калга́сных
Д. саўга́сна-калга́снаму саўга́сна-калга́снай саўга́сна-калга́снаму саўга́сна-калга́сным
В. саўга́сна-калга́сны (неадуш.)
саўга́сна-калга́снага (адуш.)		 саўга́сна-калга́сную саўга́сна-калга́снае саўга́сна-калга́сныя (неадуш.)
саўга́сна-калга́сных (адуш.)
Т. саўга́сна-калга́сным саўга́сна-калга́снай
саўга́сна-калга́снаю		 саўга́сна-калга́сным саўга́сна-калга́снымі
М. саўга́сна-калга́сным саўга́сна-калга́снай саўга́сна-калга́сным саўга́сна-калга́сных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кааператы́ўна-калга́сны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. кааператы́ўна-калга́сны кааператы́ўна-калга́сная кааператы́ўна-калга́снае кааператы́ўна-калга́сныя
Р. кааператы́ўна-калга́снага кааператы́ўна-калга́снай
кааператы́ўна-калга́снае		 кааператы́ўна-калга́снага кааператы́ўна-калга́сных
Д. кааператы́ўна-калга́снаму кааператы́ўна-калга́снай кааператы́ўна-калга́снаму кааператы́ўна-калга́сным
В. кааператы́ўна-калга́сны (неадуш.)
кааператы́ўна-калга́снага (адуш.)		 кааператы́ўна-калга́сную кааператы́ўна-калга́снае кааператы́ўна-калга́сныя (неадуш.)
кааператы́ўна-калга́сных (адуш.)
Т. кааператы́ўна-калга́сным кааператы́ўна-калга́снай
кааператы́ўна-калга́снаю		 кааператы́ўна-калга́сным кааператы́ўна-калга́снымі
М. кааператы́ўна-калга́сным кааператы́ўна-калга́снай кааператы́ўна-калга́сным кааператы́ўна-калга́сных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

гаро́дніна, ‑ы, ж.

Разм. Агародніна. Была гэта восень багатай, прыгожай: У полі калоссем калгаснага збожжа, Гароднінай спелай і бэрамі ў садзе. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіро́пны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сіропу. / у перан. ужыв. Іван Васільевіч перачытваў нудны і сіропны нарыс пра калгаснага пастуха. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасяро́д

1. предлог с род. посреди́;

п. калга́снага двара́ — посреди́ колхозно́го двора́;

2. нареч. посереди́не, посреди́не

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Но́рма ў розных значэннях (ТСБМ), у тым ліку ’участак калгаснага поля, які выдзяляецца для апрацоўкі аднаму чалавеку’ (слуц., Нар. словатв.), ’зямельны надзел — 5 дзесяцін’ (ветк., Яшк.). Запазычана праз рус. норма ці польск. norma з ням. Norm ці франц. norme (< лац. norma).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зара́нак, ‑нку, м.

Тое, што і зара (у 1, 2 знач.). Займаўся вогненна-крывавы заранак. П. Ткачоў. Вытворчая брыгада, якая нарадзілася яшчэ на заранку калгаснага будаўніцтва, і да гэтага часу застаецца асноўным звяном гаспадарання. Машэраў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ап’яні́ць, ‑ніць; зак., каго-што.

1. Прывесці да стану ап’янення; напаіць. Пах багуну ап’яніў чалавека.

2. перан. Прывесці да стану захаплення, узбуджанасці, экстазу. Слава ап’яніла яго. □ Застаецца ў памяці вобраз калгаснага брыгадзіра — рамантыка, якога расчуліла, ап’яніла вясна. Бярозкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жыццёвасць, ‑і, ж.

1. Здольнасць усяго жывога падтрымліваць сваё існаванне, прыстасоўвацца да асяроддзя. Жыццёвасць арганізма. Жыццёвасць раслінных форм.

2. перан. Здольнасць існаваць і развівацца. Жыццёвасць калгаснага ладу.

3. Адпаведнасць рэчаіснасці, сувязь з жыццём. Жыццёвасць літаратурных вобразаў. Жыццёвасць планаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)