каламу́ць
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
| Н. |
каламу́ць |
| Р. |
каламу́ці |
| Д. |
каламу́ці |
| В. |
каламу́ць |
| Т. |
каламу́ццю |
| М. |
каламу́ці |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
каламу́ць, -і, ж.
1. Дробныя часцінкі ў вадкасці, якія не раствараюцца і робяць яе непразрыстай і мутнай.
2. перан. Адсутнасць яснасці ў думках, разуменні.
К. у галаве.
К. на душы.
3. перан., чаго або якая. Імгла, непраглядная заслона.
Белая к. завірухі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каламу́ць ж., прям., перен. муть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
каламу́ць, ‑і, ж.
1. Дробныя часцінкі, якія не раствараюцца ў вадкасці і робяць яе непразрыстай і мутнай; муць, каламута. У балоце ці возеры злучэнні жалеза асядаюць бурай каламуццю на дно, утвараючы руду. Штыхаў.
2. перан.; чаго або якая. Непраглядная заслона; імгла. Пукі святла на некалькі метраў прабіваюць туманную каламуць. Кавалёў. Мяце, скуголіць над платамі, над хатамі белая каламуць завірухі. Ракітны. // Пра ўсё незразумелае, заблытанае, беспарадачнае. — Усе пастулаты, ураўненні, формулы зліваюцца ў кашмарную каламуць. Шамякін.
3. перан. Зацямненне свядомасці, памяці. Далей у Мікіты Мінавіча пачыналіся нейкія правалы, туманам і прыкрай каламуццю засцілаліся ўсе падзеі. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каламу́та, -ы, ДМ -му́це, ж.
Тое, што і каламуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каламу́та ж., см. каламу́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
каламу́ціць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
каламу́чу |
каламу́цім |
| 2-я ас. |
каламу́ціш |
каламу́ціце |
| 3-я ас. |
каламу́ціць |
каламу́цяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
каламу́ціў |
каламу́цілі |
| ж. |
каламу́ціла |
| н. |
каламу́ціла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
каламу́ць |
каламу́цьце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
каламу́цячы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
каламу́та, ‑ы, ДМ ‑муце, ж.
Тое, што і каламуць. Мінута, яшчэ мінута — Адстоіцца каламута... Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Муць ’каламуць, дробныя часцінкі’, ’туман, смуга, імгла’ (Яруш., ТСБМ; рэч., слаўг., паўн.-усх., Яшк.), ’непакой, хваляванне’ (Бяльк.). Прасл. mǫtь < mǫtiti > муці́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пастула́т, ‑а, М ‑лаце, м.
Кніжн. Зыходнае палажэнне, дапушчэнне, якое прымаецца без доказу. — Калі ласка, — сказаў Алесь. — Я проста ўдакладніў некаторыя не зусім... пэўныя пастулаты пана. Караткевіч. [Нада:] — Усе пастулаты, ураўненні, формулы зліваюцца ў кашмарную каламуць. Шамякін.
[Лац. postulatum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)