казённы, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да казны (у 1 знач.); дзяржаўны.
Казённая маёмасць.
2. перан. Бюракратычны, фармальны (неадабр.).
Казённыя адносіны.
○
Казённая палата — губернская ўстанова па падатках у царскай Расіі.
Казённая частка (спец.) — задняя частка агнястрэльнай зброі, з якой яна зараджаецца.
|| наз. казённасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
казённый в разн. знач. казённы;
казённая земля́ казённая зямля́;
казённые де́ньги казённыя гро́шы;
казённое обмундирова́ние казённае абмундзірава́нне;
казённое воспита́ние казённае выхава́нне;
казённый язык казённая мо́ва;
казённая пала́та казённая пала́та;
казённая часть казённая ча́стка;
казённый дом казённы дом;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
казённы, ‑ая, ‑ае.
1. Уст. Які мае адносіны да казны, належыць ёй; дзяржаўны. Казённая зямля. Казённыя грошы. Казённы лес. // Які выдаецца з казны, за кошт казны, дзяржавы. Казённае абмундзіраванне. □ Цесляры выбягалі з баракаў, размахваючы казённымі сякерамі. Чорны. // Які аплачваецца казной. Казённая кватэра.
2. Уст. Які знаходзіўся на дзяржаўнай службе. На гасцінцы, у вярсце ад чыгункі, стаяла хата казённага лесніка Лукаша. Колас.
3. перан. Неадабр. Бюракратычны, фармальны. Казённы падыход да справы. Казённае выхаванне. // Пазбаўлены арыгінальнасці; банальны. Казённая мова. Казённыя фразы.
•••
Казённая палата гл. палата.
Казённая частка гл. частка.
Казённы дом гл. дом.
Ногі не казённыя гл. нага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
казё́нны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
казё́нны |
казё́нная |
казё́ннае |
казё́нныя |
| Р. |
казё́ннага |
казё́ннай
казё́ннае |
казё́ннага |
казё́нных |
| Д. |
казё́ннаму |
казё́ннай |
казё́ннаму |
казё́нным |
| В. |
казё́нны (неадуш.)
казё́ннага (адуш.) |
казё́нную |
казё́ннае |
казё́нныя (неадуш.)
казё́нных (адуш.) |
| Т. |
казё́нным |
казё́ннай
казё́ннаю |
казё́нным |
казё́ннымі |
| М. |
казё́нным |
казё́ннай |
казё́нным |
казё́нных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
казна́II ж., воен. казённая ча́стка, разг. казённік, -ка м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
казённік, ‑а, м.
Разм. Тое, што і казённая частка (гл. частка). З рулі вінтоўкі яшчэ не выкурыўся дым ад першага стрэлу, як Свістуноў даслаў у казённік ствала другі патрон і яшчэ раз стрэліў. Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
казённы в разн. знач. казённый;
~ная зямля́ — казённая земля́;
~нае абмундзірава́нне — казённое обмундирова́ние;
~нае выхава́нне — казённое воспита́ние;
○ ~ная часць — казённая часть;
к. дом — казённый дом;
◊ но́гі не ~ныя — в нога́х пра́вды нет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вінапо́лька ’вінная крама’ (КТС, Касп.). Рус. винополия ’казённая вінная крама’, тул. винополка, арл. винополь, пск., кур., пенз., арл. винополька ’тс’. Бел. лексема запазычана з рус. винополька, якое з’яўляецца лексічным скарачэннем, узнікшым у выніку намінацыі рус. винная монополия > винополия.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пала́та ж., в разн. знач. пала́та;
бальні́чная п. — больни́чная пала́та;
п. ло́рдаў — пала́та ло́рдов;
п. абшчы́н — пала́та о́бщин;
п. мер і вагі́ — палата́ мер и весо́в;
гандлёвая п. — торго́вая пала́та;
кні́жная п. — кни́жная пала́та;
казённая п. — ист. казённая пала́та
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пала́таII
1. (высшее законодательное учреждение) пала́та, -ты ж.;
2. (представительное учреждение некоторых стран) пала́та, -ты ж.;
пала́та ло́рдов пала́та ло́рдаў;
пала́та общи́н пала́та абшчы́н;
3. (название ряда учреждений) пала́та, -ты ж.;
Кни́жная пала́та Кні́жная пала́та;
суде́бная пала́та уст. судо́вая пала́та;
Казённая пала́та уст. Казённая пала́та;
Торго́вая пала́та Гандлёвая пала́та.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)